Met wandelen sta je bijna al vanzelf in contact met de natuur waarin je loopt. Je voelt de zachte ondergrond onder je schoenen, je ruikt de diepe bosgeur en ziet allerlei kleuren groen. Voeg daar nog het kwetteren van vogels bij en je natuurbeleving is compleet, denk je… De natuur kun je op een veel intensere manier beleven: met bosbaden.
Bij bosbaden gaat het niet om de afstand van de wandeling, maar om vertraging en verstilling. Bosbadgids Marion van Koppen wil de natuur heel graag dichter bij de mens brengen en de mens dichter bij de natuur. Ze neemt ons daarom mee op deze bijzondere zintuigelijke ervaring.
Misschien heb je al eens van het fenomeen bosbaden gehoord. Dit heeft niets te maken met het nemen van een bad in het bos, maar het gaat om verbinding maken met de natuur. Het bosbaden is in Japan in de jaren tachtig ontstaan als ‘Shinrin Yoku’, wat letterlijk ‘onderdompelen in het bos’ betekent. De beweging die toen opbloeide was een reactie op de toegenomen overspannenheid en burnoutklachten onder de Japanse bevolking. Bosbaden is namelijk heel erg effectief gebleken om stressklachten te verminderen en zelfs te voorkomen.
Marion van Koppen verzorgt dit soort bosbaden als gecertificeerd bosbadgids. Ze benadrukt bij deelnemers vooraf al dat ze vooral geen lange boswandeling moeten verwachten. “We gaan met de zintuigen werken, dat doen we door middel van verstilling en vertraging. Eigenlijk is een bosbad dus een hele trage wandeling.” Een bosbad duurt meestal 2,5 tot 3 uur, maar in die tijd ga je niet heel veel kilometers afleggen. Marion vindt het bijvoorbeeld fijn om het bosbad vanaf één mooie plek te leiden. “Dat is vaak een mooie oude boom met een plek eromheen waar je kunt zwerven en waar het ook wat spannender is voor de zintuigen. Ik ken weinig mensen die niet geïntrigeerd raken van zo’n oude boom. Ik krijg zelf de neiging zo’n boom aan te raken of op wortels te gaan staan.”
Die boom ziet Marion als de basis voor het bosbad. “Van daaruit geef ik mensen oefeningen, of uitnodigingen, zoals ik ze noem. Daar zit vaak een vertragingswandeling in: mensen kunnen dan zelf besluiten welke kant ze op gaan. Het gaat om de beleving van de mensen zelf. Ik stuur niet te veel. Dan vraag ik om naar alles te kijken wat beweegt en doe dat vertraagd voor. Dat traag lopen levert vaak in het begin wat weerstand op, maar na een tijdje zul je bewegende dingen zien die je nog nooit hebt gezien. Als je heel langzaam loopt en rustig richt op bewegingen dan zie je spinnendraadjes, een blaadje dat wegwaait. Het gaat erom dat je dingen ziet die je normaal niet ziet. Mensen zijn vaak heel verwonderd: ‘ik zag druppeltjes op grassprietjes, wat mooi!”
Tijdens een bosbad wordt in principe niet gesproken, het is vooral de bedoeling dat je zelf ervaart. “Maar na een aantal uitnodigingen verzorg ik een ‘sharing circle’ waarin mensen kunnen delen wat ze willen delen. Dat hoeft niet. Mensen willen dat vaak wel graag. Die verwondering over wat de natuur in zich heeft, dat is zo mooi om te delen.”
Na afloop peilt Marion ook wat het bosbad de deelnemers heeft gebracht. Ze merkt dat mensen het vooral een rustgevende ervaring vinden. “Je bent helemaal weg van al je dagelijks zorgen. Je hoofd staat stil. Je bent alleen maar bezig met voelen, ademen, spelen. Iemand zei een keer tegen mij: ‘het is zo lang geleden dat mijn hoofd zo stil was’. Je bent altijd maar bezig met dat hoofd. Dat hoofd is tijdens een bosbad echt stil. Er komen dan dingen naar voren die je normaal niet ziet. Dat zorgt voor een blijvende indruk. Ze voelen zich echt thuiskomen, bijkomstigheid is dat je ook zuiniger wordt op de natuur.”
Bij bosbaden wordt snel de vergelijking met mindfulwandelen gemaakt. Dat is best logisch volgens Marion. “De oefeningen zijn ook op mindfulness gebaseerd. Toch is er een duidelijk verschil: bij mindfulness heb je niet direct de interactie met de natuur, je bent dan meer naar binnen gericht. Bosbaden is juist meer naar buiten gericht en doordat je zo naar buiten keert ga je ook weer naar binnen. Het is als het ware een spiegel.”
Het vertraagd wandelen is een belangrijk onderdeel van het bosbaden. “Er gaat heel veel aan je voorbij als je op een normaal wandeltempo loopt. Je komt niet in de rust. Als je langzaam loopt dan ga je ook merken dat je ademhaling langzamer wordt”, zegt Marion. Dat trage tempo is voor veel mensen even wennen. “Dat vertragen geeft vrijwel iedereen onrust. Dat is ontzettend confronterend: ik heb altijd haast, ik kan niet rustig zijn. Bosbaden is echt: stap… stap…stap… stap. Zo langzaam. Daar moet je even inkomen. Daar begeleid ik mensen in. Ik begin met een meditatieoefening om de zintuigen wakker te maken en dan gaan we langzaam naar die vertraging.”
Het zorgen voor die opbouw is volgens Marion ook de meerwaarde van een bosbad met een gids. “Je kan het zelfstandig doen, maar ik vraag me af of je dan diezelfde intense beleving zult hebben. Als bosbadgids bewaak ik het tijdspad met een bepaalde opbouw zodat de interactie met de natuur optimaal tot stand komt. Ik kijk ook of het met iedereen goed gaat. Er kunnen ook best wat emoties loskomen. Het delen van ervaringen met anderen vind ik ook een belangrijke meerwaarde, dat moet ook goed begeleid worden. Al doe je het een keer met een groep, dan kun je het later ook zelfstandig nog eens uitproberen. Deelnemers krijgen ook altijd een oefening ‘voor thuis’ mee.”
Wil het een keer proberen? Kijk dan eens op de site van Marion voor meer informatie en data.
Deze vier wandelaars vinden rust in de natuur door mindful op pad te gaan. Van mezelf heb ik een ste...
Wil jij in alle rust een stevige wandeling kunnen maken? Dat kan! Wandel.nl heeft 10 wandelroutes vo...
Mindful wandelen is een uitstekende manier om je te ontspannen. Zet al je zintuigen tijdens je wande...
Wandelen is niet alleen goed voor je lichaam maar ook voor je geest. Het is slim om dagelijks een wa...
In een wereld waarin we geleefd worden door allerlei verplichtingen en social media, vergeten we nog...
Steeds meer mensen zien de voordelen van wandelen. Zeker als je last hebt van stress, onrust of angs...