Wandelen op de Waddeneilanden? Er zijn maar weinig plekken met zoveel ruimte om je heen. Wandel.nl zet de mooiste wandelroutes op een rijtje.
Door: Nanda Raaphorst
Jas aan, sjaal om, de wind in en uitwaaien. Waar kan dat beter dan op de waddeneilanden? De zee, het strand, de duinen en het wad - er zijn maar weinig plekken waar je kunt wandelen met zoveel ruimte om je heen. Wandel.nl zet de 9 mooiste routes op een rijtje. Voor wie wil struinen door de duinen of wil zwerven langs de Waddenzee.
Wandelroute-tip 1: Texel met Nationaal Park Duinen van Texel
Het hart van West-Texel is de Hoge Berg. Op het oude land rondom vind je nog de typisch Texelse schapenboeten (boerenschuurtjes) en tuunwallen (erfscheiding van plaggen en takken). Wie lekker wil uitwaaien zoekt de duinen op. Die hebben de status van Nationaal Park, dus dat is wandelen met stip. Bijvoorbeeld in natuurgebieden De Muy en De Slufter (mét binnendijks café De Slufter).
De kust met de vuurtoren van Texel, foto: Evgeni Tcherkasski via Pixabay
De Muy is een jong duingebied, waar door de aanleg van een dijkje de invloed van het zoute water is verdwenen. Op het ingepolderde stuk strand ontstond de Muyplas, hangplek voor een grote kolonie lepelaars. Wandelroute De Muy van Staatsbosbeheer (5 km, blauwe paaltjes) start bij P Mienterglop en voert ook langs de Bertusnol, een van de hoogste duinen van Texel.
Bij De Slufter mislukte de aanleg van een polder. De dijk brak en nu stroomt tweemaal per dag de zee de vlakte binnen. Bij stormachtig weer lopen de kreken over en kan zelfs een binnenzee ontstaan. Jutten langs de vloedlijn! Deze Groene Wissel Texel-De Koog is 17 km en voert langs de Slufter, startplaats is De Koog.
Ver kijken op Vlieland vanaf de vuurtoren op het Vuurboetsduin (Foto: Jan Mark Moquette).
Wandelroute-tip 2: Vlieland, om de vogels en de vuurtoren
Op het kleinste waddeneiland zijn de vogels de baas. Meer dan honderd soorten broeden of fourageren hier. Dé plek om de vogels te spotten is de Kroon’s Polders. Neem het kuierpaadje rondom, dat is vrij begaanbaar, en daar kun je van heel dichtbij kluten, lepelaars, scholeksters en misschien wel de bruine kiekendief zien. Ook op de Vliehors is het mooi wandelen. De zandvlakte beslaat bijna de helft van het eiland. Vandaar dat het de 'Sahara van het hoge noorden' wordt genoemd. Eerst koffie? Wip even binnen bij het Posthuys.
Wandelroute Kikkerbult en Kooisplek (6,5 km) is met donkerblauwe paaltjes gemarkeerd. Hij begint bij Trap Vuurboetsplein in Oost-Vlieland. De wandeling gaat door bos en duin en begint met een flinke klim. Onderweg geniet je van een riant uitzicht over de Vlielander duinen en landschappen vol cultuurhistorie. Hier vind je nog meer wandelroutes over Vlieland van Staatsbosbeheer.
Wandelroute-tip 3: Terschelling, trefpunt van trekvogels
Het middelste eiland van de TVTAS-eilanden is misschien wel het populairste. Jaarlijks vindt er het openluchtfestival Oerol plaats, maar het eiland is ook het toneel van ander moois. Onderdeel van werelderfgoed de Waddenzee zijn ook de kwelders van de Boschplaat, aan de oostkant van Terschelling, en natuurgebied Noordsvaarder, in het westen. Verder vind je langs de Waddenzee een prachtig kweldergebied en iets landinwaarts Berkenvallei, het grootste natuurlijke bos van de Waddeneilanden.
West-Terschelling met vuurtoren Brandaris (Foto: Neeke Wassenbergh-Smit).
De Boschplaat heeft een breed strand tjokvol vogels en af en toe een nieuwsgierige zeehond. Jaarlijks broeden er duizenden vogels, waaronder 200 lepelaar-stelletjes. En kom je in het najaar dan kun je honderdduizenden trekvogels spotten. Wandelen op De Boschplaat is toegestaan van september t/m februari. Vanaf de fietsenstalling bij paal 19 kun je het 9 km lange zandpad naar het puntje van de Boschplaat volgen. Terug kan via het wad onderlangs en dan landinwaarts door de Berkenvallei. De route is niet gemarkeerd. In Hoorn ligt café De Groene Weide, gerund door Hessel, ook wel de Bruce Springsteen van Terschelling genoemd.
De 11 km lange wandelroute Noordsvaarder pik je op bij de veerterminal (met een zee aan leuke cafeetjes, o.a. Paviljoen De Walvis op het Groene Strand) en voert over West-Terschelling.
De lancering van de Amelander reddingsboot met behulp van paarden is tegenwoordig een toeristische attractie (Foto: VVV Ameland).
Wandelroute-tip 4: Ameland en vitamine B
Al in de achtste eeuw was Ameland bewoond. Maar die oeroude dorpen zijn, tegelijk met grote stukken land, verslonden door de zee. Door reststukjes duin te verbinden met dijken is het huidige Ameland ontstaan. Er zijn vier dorpjes, allemaal met een beschermd dorpsgezicht. Verder heeft Ameland 27 kilometer strand, bossen, moeras, heide, heel veel plantensoorten en massa's meeuwen en sternen. Die kun je vooral spotten op het ‘groene strand’, aan de noordkant van Ameland.
Van de 1400 plantensoorten die Nederland telt, komen er zo’n 500 op Ameland voor. In de herfst vallen vooral de fel oranje bessen van de duindoorn op. Vitaminebommetjes zijn het, te bitter om puur te eten, maar heerlijk in siroopvorm.
Wandelroute Hollumerduinen en Lange duinen in west-Ameland voert door een uitgestrekt eeuwenoud duinlandschap met stuifduinen en rietmoerassen. De route is 9 km lang en gemarkeerd met gele paaltjes. De start is in Hollum, bij P-plaats bij de vuurtoren (op kruipafstand van pannenkoekenhuis Onder de vuurtoren) aan de Oranjeweg. Op de website van Staatsbosbeheer vind je nog meer wandelroutes over Ameland.
Wandelroute-tip 5: Schiermonnikoog, stuivend zand en misschien een zeehond
Verwacht op Schiermonnikoog geen grootschalig vermaak, meld de digitale boswachter op natuurmonumenten.nl. Het unieke van 'Schier' zit 'm juist in het ongeschonden karakter en de uitgestrekte natuurpracht. Het hele eiland heeft de status van Nationaal Park. Je kunt er wandelen over het breedste strand van Europa, een uitgestrekte zandvlakte waar nog steeds de geest van een monnik zou dolen… Het waren cisterciënzer monniken, gekleed in grijze pijen, die het land indijkten én er de naam aan gaven: schier schier betekent grijs, en oog verwijst naar eiland.
De Noordertoren op Schiermonnikoog is nog in functie en wordt 24 uur per dag bemand (Foto: VVV Schiermonnikoog).
De 15 km lange wandelroute Nationaal Park Schiermonnikoog laat veel van het moois van het eiland zien. Natuurlijk kun je in de herfst veel vogels verwachten, en misschien wel een zeehond. Zeker is dat je de wind en de zee hoort ruisen - de belangrijkste spelers die het eiland gevormd hebben en dat nog steeds doen. Het proces van stuivend zand en groeiende duinen kun je met eigen ogen zien. Startpunt is het bezoekerscentrum, Torenstreek 20. Vlakbij, in de Langestreek, diverse cafeetjes.
Een leuk en korter alternatief is vrij struinen door de Kobbeduinen. Klim het duin omhoog en verbaas je over het prachtige uitzicht over de Noord- en de Waddenzee. Daartussen ligt de kwelder waar je (buiten het broedseizoen) naar hartelust kunt struinen en van de paden af. Wel opletten dat je niet verdwaalt!
Wandelroute-tip 6: Wieringen, langs Friese waddendijk
Wieringen is een voormalig eiland in de kop van de Noord-Holland. De naam komt niet van (zee)wier, maar waarschijnlijk van het oud-Friese 'wîr' dat hoogte betekent. Wieringen zou je ruwweg kunnen omschrijven als een grote keileembult, enkele meters boven zeeniveau. De geschiedenis is nogal bijzonder. Door stormvloeden rond 1200 sloeg Wieringen los van het vaste land. Pas in 1924 werd Wieringen door mensenhanden weer verbonden met het vasteland. In een weiland bij het gehucht Westerklief is in 1996 een zilverschat gevonden. En wat bleek? Wieringen zou in de 9e eeuw uitvalsbasis van Vikingen zijn geweest.
Dijk bij Hyppolytushoef, foto: Wikimedia - Bjoertvedt
Het landschap van Wieringen is glooiender dan de polder rondom. En de wegen kronkelen nogal. Er zijn twee keileem stuwwallen en ten westen van Westerland heeft de zee gezorgd voor kliffen, erosiegeulen en oeverwallen. Buitendijks, dus in de Waddenzee, ligt een vlakte met veel zwerfstenen.
Op waddenwandelen.nl vind je dagwandeling Wieringen. Die is 15,8 km lang en volgt de knooppunten 81, 51, 52, 66, 64, 65, 47, 21, 81. Startpunt is Hippolytushoef, het grootste dorp van Wieringen. De route voert langs de Waddendijk (uitzicht op weidevogelgebied de Broekerpolder), over boerenland en langs café De Zingende Wielen.
Pieren steken op het wad (Foto: Jurjen Backer Dirks).
Wandelroute-tip 7: Peazemerlannen bij Moddergat
De Waddenzee mag dan geroemd worden om de bijzondere natuurwaarden, opgezwiept door zware storm kan ze ook enorme schade aanrichten. Dat gebeurde bij Peazemerlannen in 1973. De dijk bezweek en de Waddenzee kreeg vrij spel in het noordelijke deel van de polder. En zo ontstond er een schitterend natuurgebied met slikvelden, kwelder en zomerpolder. Vanaf de dam heb je een fraai uitzicht op de Waddenzee met in de verte Schiermonnikoog en Engelsmanplaat.
Het natuurgebied Peazemerlannen is het hele jaar in trek bij vogels. In de nazomer kun je vogeltjes als putter en frater zien snoepen van de uitgebloeide kruiden. In de winter zijn het rotganzen, brandganzen en smienten die rond eten in de zomerpolder.
Wandelroute Peazemerlannen is ongeveer vijf kilometer (8 km inclusief retourtje dam) en voert van de Deltadijk via de zomerdijk en weer terug. De route is niet bewegwijzerd. De start is bij een van de twee parkeerplaatsen aan de rand van het natuurgebied.
Tip: Museum ’t Fiskershúske (mét café) aan het Fiskerspaad in Moddergat bestaat uit vier authentieke huisjes. Hierin zijn voorwerpen en documenten te zien die herinneren aan het (tragische) vissersverleden van Moddergat en buurdorp Paessens.
Een zeehond, foto: A_Different_Perspective via Pixabay
Wandelroute-tip 8: Wadwandelen? Wadlópen!
Je kunt wandelen over de wadden, maar ook tússen de wadden. Of van kust naar wad. Wadlópen moet je eens in je leven hebben gedaan. Dichterbij het Waddenzee-leven kun je niet komen. Banjer over het slib van werelderfgoed de Waddenzee op zoek naar mosdiertje, de blaasjeskrab en zeesla. 'Speuren naar zeehond en bruinvis terwijl de zilte zeelucht je gezicht doet tintelen en je geniet van oneindige vergezichten over zandbanken, getijdengeulen en zeegrasvelden', aldus een wadrot. Dát is wat er zo leuk is aan wadlopen.
Er worden wadlooptochten vanuit Groningen en vanuit Friesland aangeboden. Je kunt oversteken van wad naar wad, struinen tussen de wadden (zwerftochten), winterwadlopen en zelfs naar de Duitse wadden.
Wandelroute-tip 9: Wandelen op Duits wad (Borkum)
Net over de grens ligt het Duitse wad Borkum, op zo'n 30 kilometer van het vasteland en te bereiken met een catamaran vanuit Emden of de veerboot vanuit Eemshaven (NL). In de Hanzetijd was het een zeeroversnest en in de 17e eeuw voeren veel Borkumers als kapitein of harpoenier op Nederlandse walvisvaarders mee. Tegenwoordig is het eiland vooral in trek bij 'gezondheidstoeristen' die kuren in de pollenarme en jodiumrijke lucht. In combinatie met de fraaie stranden maakt die het waddeneiland ook tot een 'moetje' voor waddenwandelaars. Bij zonnig weer kun je op het Borkumriff zeehonden zien dutten.
Zeehonden op een zandbank (Foto: Neeke Wassenbergh-Smit).
Op Borkum kun je de route van Streekpad 4 (Wandelroutes over zes waddeneilanden) lopen. Deze route is geel/rood gemarkeerd en de stickers dragen het opschrift 'Borkum Watteninsel Wanderweg'. De route is opgedeeld in twee etappes: etappe 1 (14,6 kilometer) en etappe 2 (10,8 kilometer) en is in twee richtingen te lopen.
Tip: In het eilandmuseum Dykhus wordt de geschiedenis van Borkum, eiland van walvisvaarders, verteld.
Route
Route
Blog
Route
Route