Mooie monumenten langs het Pronkjewailpad

Nog zo’n mooie toren vind je in Toornwerd, van oorsprong een klein kerkdorpje. Ook deze toren werd ooit getroffen door brand. Niet door vreugdevuren, maar door een blikseminslag in 1796. De kapel raakte vervolgens in verval en werd in 1818 afgebroken. Ruim zeventig jaar later besloot men toch weer een nieuwe toren, zonder kapel, te bouwen. In de nieuwe toren kun je nu een stempel van het Pronkjewailpad halen.

Terwijl je het dorp Kantens nadert, zie je een hoge molen aan de horizon opdoemen. Deze korenmolen, gebouwd in 1818, heet niet voor niets Grote Geert. De molen was oorspronkelijk niet hoog genoeg en is dertig jaar na de bouw opgehoogd. De wieken konden dan meer wind vangen. De naam Grote Geert slaat vermoedelijk op molenaar Geert Nienhuis, die de molen een groot deel van de twintigste eeuw in zijn bezit had. Tegenwoordig wordt er door vrijwilligers nog regelmatig graan gemalen. Grote Geert is op zaterdagmiddag geopend.

Een heel stuk groter dan het huisje in Rottum, is de Menkemaborg in Uithuizen. Dit is een borg, een versterkt kasteel. Het huis werd in de middeleeuwen gebouwd en was in bezit van de familie Menkema (vandaar de naam Menkemaborg). De borg is tegenwoordig een museum, waarin je kunt zien hoe het leven er hier in de achttiende eeuw uitzag. Porselein, zilver, geschilderde portretten, het is net of de tijd heeft stilgestaan.

Een heleboel monumenten bij elkaar vind je in Openluchtmuseum Hoogeland in Warffum. Je vindt hier ongeveer twintig museumgebouwen, van een oud schoolgebouw met bankjes en griffels tot een dorpskroeg uit 1850. Een groot deel van de gebouwen staat nog op de plaats we ze altijd hebben gestaan. In het openluchtmuseum kun je een stempel halen en beleven hoe het Groningse platteland er ruim honderd jaar geleden uitzag.

Bij het dorp Leens ligt een negentiende-eeuwse borg met een groot landgoed: Verhildersum. De ‘ruwe diamant op het Hoogeland’, wordt deze plek ook wel genoemd. Op Verhildersum woonden de afgelopen eeuwen verschillende, vooraanstaande, families. Op het landgoed staan nog diverse oude gebouwen, zoals een koetshuis en een arbeidershuisje. Het landgoed is tot en met eind oktober van dinsdag tot en met zondag te bezoeken.

In 1886 werd bij de spoorlijn tussen Groningen en Delfzijl Hotel Spoorzicht gebouwd. Sindsdien is het statige pand een blikvanger in het dorp Loppersum. Het gebouw in neoclassicistische stijl is ontworpen door architect Oeds de Leeuw Wieland uit Loppersum. De architect woonde zelf enkele jaren in het pand en opende er een logement en koffiehuis. Als je nu het hotel binnentreedt om je Pronkjewailpad-stempel te halen, stap je zo de sfeer van weleer binnen.