Je bent er vast wel eens langs gelopen: grafheuvels. Een klein heuveltje in het landschap, waar je zo aan voorbij gaat. Maar als je ze herkent en het verhaal erachter kent, zullen ze een blijvende indruk op je maken. Wandel met ons mee!
Een grafheuvel is een heuvel die dienst deed als begraafplaats. De dode werd begraven in een ondiepe kuil, waar overheen een heuvel werd opgeworpen. Bij bijplaatsing werd de heuvel vaak wat opgehoogd. In latere tijden werden de lijken gecremeerd en in een urn in de heuvel begraven. De oudste grafheuvel in Nederland is ongeveer 5000 jaar oud en de meeste grafheuvels vind je in het midden en oostelijk deel van Nederland. Er zijn zo’n 3000 bekende grafheuvels, die alle de beschermde status van monument hebben. Veel van de grafheuvels zijn, vanwege hun landschappelijke en wetenschappelijk waarde, geconsolideerd en hersteld.
Grafheuvels lagen niet, zoals nu, in bossen. Het landschap was destijds veel meer open, waardoor de heuvels goed zichtbaar moeten zijn geweest en zelfs als wegwijzer dienden op handelaarsroutes.
Op de Utrechtse Heuvelrug vind je meer dan 400 grafheuvels. Tijdens deze twee wandelingen rond Leersum kom je veel grafheuvels tegen. De wandelroute van 10 kilometer voert je langs velden van grafheuvels. Bijzonder van deze velden is dat de grafheuvels vrij dicht op elkaar liggen. Op de wandelroute Kaapse Bossen van 4,8 kilometer zou je bijna de tel kwijtraken. Weet jij ze allemaal te vinden?
Vanuit Steenwijk voert deze wandeling je terug in de tijd. Achter de vlakke weilanden komt het landschap omhoog. De wal is in de ijstijd opgestuwd. Holle paden, oude lanen, het prachtige landgoed de Eese en de ongeveer 4000 jaar oude grafheuvels op het Eeserveld kom je hier tegen. Met de rust die hier heerst is het niet moeilijk voor te stellen hoe men hier duizenden jaren geleden leefde. In Steenwijk maak je deze mooie rondwandeling van 14,1 kilometer.
De Sallandse Heuvelrug is een stuwwal die in de voorlaatste ijstijd, zo’n 150.000 jaar geleden, ontstond. De Sprengenberg is een plek bomvol archeologische vondsten. Al 3000 jaar geleden was dit gebied bewoond, getuigen de kleine oerakkertjes en grafheuvels. Is de Woeste Route van ruim 16 kilometer wat aan de lange kant? Kies dan voor Landgoedroute De Sprengenberg van bijna 6 kilometer.
De Veluwe kent een hoge dichtheid aan grafheuvels. Zo ver bekend zijn dat er zo’n 2000 en er worden nog steeds nieuwe grafheuvels ontdekt. Welke wandeling op de Veluwe je ook kiest, grote kans dat je langs grafheuvels wandelt. De één beter herkenbaar in het landschap dan de ander.
In Epe vind je de langste rij grafheuvels van Europa. Deze zogenaamde grafheuvellijn heeft een lengte van zes kilometer, kent 46 grafheuvels en loopt in een rechte lijn van Epe naar Niersen. Wandelroute langs de grafheuvellijn telt 11,5 kilometer en brengt je erlangs.
Nog een paar wandeltips:
Wandelroute Cultuurhistorie Speulderbos, 8 kilometer
Wandelroute Putterbos, 9,5 kilometer
Wandelroute Bergelt, 6,5 kilometer
Onder Veldhoven tref je een concentratie aan van grafheuvels. De wandeltocht ‘Door de prehistorie in Brabant’ (11 km) van Quest Historie knoopt zo twintig van deze markante heuvels aan elkaar. Bijzonder is Grafheuvel 5 met de twee paalkransen en een beuk op de top. In deze grafheuvel zijn de restanten van drie jonge kinderen in de leeftijd 1 tot 4 jaar gevonden, allen met een talisman om de nek met daarin een botje uit een berenpoot.
In de maand oktober tippen we jou extra veel wandelingen langs de geschiedenis. Het is dan namelijk de Maand van de Geschiedenis, een jaarlijks evenement waarbij honderden musea, bibliotheken, boekhandels en culturele instellingen allerlei leuke activiteiten organiseren die jou meevoeren in de historie. In de Agenda van dit evenement vonden wij bijvoorbeeld een wandeling langs de verborgen vondsten in Urk en meerdere 'theaterwandelingen' in steden.
Heb jij langs grafheuvels gewandeld en kan jij een wandelroute aanbevelen? Mail jouw tip naar redactie@wandel.nl. Dan delen we hem op deze pagina.
Lezeres Corine kan deze wandelroutes langs grafheuvels van harte aanbevelen:
"De Trage Tocht Amerongen (vlak bij Leersum, dus wel alweer Utrechtse Heuvelrug) komt langs een grafheuvel waar je doorheen kan lopen, waarin een dwarsdoorsnede gemaakt is. Vond ik destijds erg interessant om te zien."
En ze heeft nog een tweede tip: "Tijdens een wat kortere wandeling over de mooie Borkeld tussen Rijssen/Holten en Markelo, kwamen we op de heide ook een paar grafheuvels tegen. Als ik me goed herinner staat er ook een bordje bij. Deze route is wel een bijzondere aanrader als de heide bloeit."
De Utrechtse Heuvelrug ligt op een stuwwal, waardoor de hoogteverschillen soms groot zijn. Ook bijzo...
Bossen, heidevelden, stuifzandvlakten, de Veluwe kent oneindige mogelijkheden voor mooie wandelingen...
In het gebied tussen Holten en Ommen liggen een aantal heuvelachtige natuurgebieden waar het zeer go...
De Utrechtse Heuvelrug biedt een paar honderd kilometer aan wandelpaden. Wat zijn mooie wandelgebied...
Vanaf Steenwijk loop je richting de grafheuvels Eeserveld. Langs het heideveld ga je weer terug naar...