Natte vennen, droge heide en stuifduinen wisselen elkaar af op Landgoed De Hamert in Noord-Limburg. Onze blogger Ellen Luijks ontdekt hier fascinerende oer-natuur zoals een van de grootste grafheuvels van het land en paraboolduinen. Onderweg komt ze ook nog interessante restanten uit de Tweede Wereldoorlog tegen.
Eerst even dit… Wandelboswachter Ellen Luijks gaat regelmatig alleen, met haar gezin of vriendinnen op avontuur in de Nederlandse natuur. Als auteur van het boek ‘De spannendste wandelroutes met kinderen’ en wandelgidsen van de Oude Bondswandelwegen kent zij de mooiste wandelgebieden. In de blogserie ‘Wandelen in de ijstijd’ neemt ze je mee naar wonderlijke oer-natuur in de buurt.
Meteen als we op pad zijn vallen de grillige eiken op. Op de bomen zit mos en klimop waardoor je door een prachtig parkachtig landschap loopt. Mijn dochter Agnes slaat er op aan: “Waarom zijn al die bomen zo kronkelig?” Vroeger konden mensen het hout uit de bossen goed gebruiken. De rechte stammen zijn weggehaald en zo ontstond er hakhout. Tel daar het stuivende zand bij op dat ervoor zorgde dat de bomen onderstoven. De bomen staan hier in een moeilijk leefmilieu, op arm zand en daardoor groeien ze langzaam.
Bij wandelknooppunt 47 zien we een twee wallen. Hier liep begin 1900 een spoorlijntje. Zo’n drie kilometer verderop was een grindgroeve. Met bakkipwagens werd het grind over een smalspoorbaantje van 77 cm breed naar de overslag aan de Maas vervoerd. Hier werd het grind verscheept in boten.
De eiken maken plaats voor een schraal berkenbosje aan de rand van het heuvelachtige heidelandschap. Het valt Agnes op dat er niet zoveel gras tussen de heide staat. “Hoe kan dat nu?” Dat gras, pijpenstrootje, groeit op de heide vooral door de uitstoot van stikstof. Beheerder Stichting het Limburgs Landschap maakt gebruik van schapen die het gras opeten. Zo lukt het om weer mooie heide te krijgen.
Aan de rand van de heide ligt enigszins verstopt een loopgraaf. Wie goed kijkt ziet zigzaggend een v-vormig slootje. Deze loopgraven waren ooit dieper en werden in de Tweede Wereldoorlog gebruikt door soldaten om zich in schuil te houden en zich te kunnen verplaatsen. Ook verderop op de duinen liggen deze loopgraven. Let er maar eens op.
Dan komt de grote klim. Voor ons op het zandduin ligt een ronde heuvel die met het groene gras afsteekt tegen de rest van de omgeving. Het is een van de grootste grafheuvels van Nederland, het Vorstengraf. De grafheuvel ligt op het hoogste punt van het gebied. De grootte en de ligging doet vermoeden dat hier, 4000 jaar geleden, de urn van een belangrijke persoon is begraven.
We wandelen verder over het duin en zien rechts van ons een laagte. We lopen over een paraboolduin. “Een wat?”, vraagt Agnes. In Nederland hebben we overwegend westenwind. Dat was in de ijstijd ook al zo. Die wind stoof het zand weg uit het drooggevallen Maasdal en legde dat hier in de vorm van duinen neer. Maar ook lokaal stoof het zand weg. De duinen verplaatsten zich zo over het landschap. In de achtergebleven laagte ontstonden vennen. De vorm van deze duinen is van bovenaf gezien een parabool, daarom worden dit paraboolduinen genoemd.
De laagte is zover uitgestoven dat er een hoogveen is ontstaan. Eigenlijk is deze hele kom nat. Een hoogveen wordt gevoed door regenwater. Ganzen en eenden maken dankbaar gebruik van het water. Na alle regenval van de afgelopen maanden staat de laagte overvol met water en we zien dan ook dat het verder het gebied in stroomt. Je ziet hierdoor goed de sponswerking van de natuur. Langzaam sijpelt het water weg en voorkomt daarmee een te snelle afstroming en daarmee wateroverlast in lager gelegen gebieden.
Ik zie de mammoeten, langharige neushoorns en reuzenherten hier al lopen
Terwijl we heuvelen over het losse zand van de duinen, ontvouwt zich aan de linkerkant een nieuw uitzicht. Het vele gras (hier hebben de schapen duidelijk nog heel wat werk te doen) doet denken aan een steppelandschap. “Ik zie de mammoeten, langharige neushoorns en reuzenherten al lopen”, fantaseert Agnes, en ik kan het me helemaal voorstellen.
We komen uit bij het Gelderns-Nierskanaal. Het woord kanaal doet denken aan een rechte stroom water, maar dat is het zeker niet. Het is een soort woeste bergbeek in een kloof met stroomversnellingen. Nu het zoveel geregend heeft, stroomt het water in hoge snelheid door het dal. Je kunt aan de oever zien dat het water bijna twee meter hoger gestaan heeft. Ik vind dit altijd zo’n ontzettend gaaf stukje natuur. Omgevallen bomen door het woeste water of geholpen door de bevers, hangen in het water en veroorzaken kleine watervalletjes. Achter een boom is zand afgezet (sedimentatie). In de buitenbocht erodeert het zand en hebben de bomen geen houvast meer en vallen ze om. Een bever heeft een aan de kant van het pad een boom omgeknaagd. Het is hier een heus beverwalhalla, want er liggen veel bomen om, het hele beekdal ligt vol.
We komen nog langs een tankversperring, een restant van de Tweede Wereldoorlog. Deze werden door de Duitsers aangelegd om te voorkomen dat er tanks Duitsland in konden rijden. Slingerend langs de beek staan we ongemerkt ineens terug bij Jachthut op den Hamer. Tijd voor wat lekkers!
Bijna geen landschap doet sterker aan de ijstijd denken dan een stuifzandgebied. Vooral als het land...
Waar kun je de herfst beter beleven dan in een bos, het liefst eentje met lekker veel paddenstoelen....
Ooit het land van de griendwerkers, nu het domein van zeldzame planten, varens, omgevallen bomen en ...
Stapstenen in het water, dat is iets waar kinderen altijd blij van worden. In het Limburgse Maaspark...
De gele wandelroute in de Moerputten bij Den Bosch is een echte bruggenroute. Je gaat niet alleen ov...