Direct naar de content Direct naar de hoofdnavigatie Direct naar de footer
Blog

Op safari in Nederland: vestingstad Willemstad

In het Brabantse vestingstadje Willemstad ligt spannende cultuurhistorie aan je voeten, zo ontdekten Ellen Luijks en haar dochter Agnes. Bunkers, historische panden, het Mauritshuis Willemstad, je komt er ogen tekort. Een keer een stadswandeling met kinderen maken? Hier kan dat heel avontuurlijk zijn.

Ellen Luijks
Vestingstad Willemstad: wandelen langs bunkers.
(Foto's: © Bob Luijks)

Wandelboswachter Ellen gaat regelmatig met haar dochter Agnes (12) op avontuur in de Nederlandse natuur. Samen schreven ze hier een boek over: De spannendste wandelroutes met kinderen. In hun blog op Wandel.nl nemen ze je mee op ‘wandelsafari’ op unieke en onontdekte plekken in eigen land. Zowel kinderen als volwassen avonturiers zullen zich hier geen moment vervelen!

Vestingstad Willemstad: oude haven
Haven van Willemstad.

Willemstad: een beschermd stadsgezicht

Nederland telt tal van vestingsteden, waarbij het kleine Noord-Brabantse Willemstad misschien wat minder bekendheid geniet. Onterecht, want Willemstad heeft veel te bieden: de omwalling en grachten die nog intact zijn, een gezellige jachthaven, vele oude pandjes (maar liefst 67 Rijksmonumenten en 3 gemeentelijke monumenten) en een windmolen. In 1970 werd de gehele vesting dan ook aangewezen als beschermd stadsgezicht.

Willemstad ontstond halverwege de 16e eeuw op de strategische splitsing van het Hollands Diep in het Volkerak en het Haringvliet, en is dé stad van de vader des vaderlands: Willem van Oranje. Hij liet het dorpje Ruigenhil versterken tot vesting. Zijn zoon, Prins Maurits, liet de vesting verder uitbreiden, waarna het zijn huidige vorm kreeg. Ook kreeg de stad toen de naam van zijn vader.

Willemstad: wandelen langs bunkers

Je start je wandeling aan de Hellegatsweg of bij de haven. Vanaf de parkeerplaats volg je de weg richting Willemstad. Halverwege de jachthaven kun je bij een knik in de weg een dam op die door de gracht voert. De route gaat rechtsaf over de omwalling, maar ga beslist eerst even naar links.

Vestingstad Willemstad: bunkers
Vestingstad Willemstad: wandelen door bunkers.

Bastion Gelderland

Daar vind je een enorm bunkercomplex op Bastion Gelderland, haast een fort op zichzelf. De bunkers zijn door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog aangelegd als onderdeel van de Atlantic Wall, terwijl het bastion stamt uit 1585-1586. Het leuke is dat je de meeste bunkers gewoon kunt betreden. Dwaal door donkere gangetjes en beklim spannende trapjes. Met een beetje geluk staan er ook nog schapen, die het gras van een deel van de omwalling kort houden. Vervolg daarna de route.

Bastion Holland

Ter hoogte van een speelplaats (uiteraard even alle speeltoestellen uitproberen) kom je bij Bastion Holland wederom een tweetal enorme bunkers tegen. Hier stonden ooit grote kanonnen. Blijf de stadsomwalling volgen en daal pas bij het derde bastion af (Bastion Friesland). Hier zie je goed dat er onder de omwalling ook nog allerlei verborgen ruimtes zitten. Willemstad telt in totaal zeven bastions, hetgeen geen toeval is. De namen van de bastions verklappen dat het gaat om de zeven provinciën die de republiek toen kende.

Fraaie gebouwen in Willemstad

Volg het pad tot de Landpoortstraat, waar inderdaad een stadspoort heeft gestaan, en ga linksaf. Je wandelt nu langs de vele oude huisjes van Willemstad. Je komt langs een opmerkelijke kerk, de Koepelkerk. Dit is de oudste protestantse kerk van Nederland en werd in 1607 gebouwd in opdracht van Prins Maurits. De kerk moest rond zijn, zodat hij afweek van de alom aanwezige katholieke kerken (in de zomer kun je iedere zaterdagmiddag de kerk bezoeken en de koepel beklimmen).

Vestingstad Willemstad: oude huisjes
Willemstad.
Vestingstad Willemstad: Oude Raadhuis.
Oude Raadhuis in Willemstad.

Mauritshuis Willemstad

Blijf de weg volgen tot het Mauritshuis uit 1623. Oorspronkelijk heette dit fraaie gebouw de Prinsenhof en was het ‘slechts’ een buitenverblijf. Nu is dit een gratis toegankelijk museum dat je beslist niet over mag slaan. Je leert er alles over de vesting, Willem van Oranje en de watersnoodramp. Voor kinderen is er van alles te bekijken en te doen.

Oude Raadhuis

Keer via dezelfde weg terug tot aan de Koepelkerk en sla linksaf. Via de vele terrasjes kom je bij het Oude Raadhuis uit 1587. Bij het ontstaan van Willemstad was er aanvankelijk geen geld voor een apart raadhuis én een kerk. Het raadhuis werd daarom multifunctioneel gebouwd en voorzien van een kerktoren. Via de jachthaven met d’ Orange molen (1734) wandel je Willemstad weer uit.

Ook leuk: de Volkeraksluizen

Wanneer je vanaf de A29 Willemstad nadert, passeer je eerst de Volkeraksluizen. Drie enorme sluizen verwerken jaarlijks meer dan 100.000 schepen tussen het Volkerak en het Hollands Diep. Vanaf een uitkijktoren (hoeveel traptreden tel jij?) kun je het hele schouwspel mooi gadeslaan. Als je Willemstad bezoekt, mag je dit met kinderen zeker niet overslaan.

Bij Willemstad: Volkeraksluizen.
Bij Willemstad: Volkeraksluizen.
Vestingstad Willemstad: oude winkel.

Praktische informatie

  • De afstand van de beschreven stadswandeling in Willemstad is 3,5 kilometer
  • De route is niet gemarkeerd. Volg de beschrijving in de tekst, maar verdwalen is onmogelijk
  • Parkeren kan aan de Hellegatsweg of bij de haven
  • Niet geschikt voor kinderwagens en rolstoelen
  • Meer weten over Willemstad en de Zuiderwaterlinie? Kijk dan op Zuiderwaterlinie.nl.
  • Mauritshuis Willemstad bestaat in 2023 400 jaar. Het activiteitenprogramma is online te vinden, of ga naar het Bezoekerscentrum het Mauritshuis (elke dag geopend).

Nieuwe blogserie!

Dit is de laatste blog in de serie 'Op safari in Nederland' door Ellen Luijks. Hieronder kun je alle wandelavonturen die zij met haar dochter beleefde, er nog eens op naslaan.

Binnenkort start Ellen met een nieuwe blog op Wandel.nl: Wandelen in de IJstijd. Benieuwd waar dat haar brengt? Houd de Wandel.nl nieuwsbrief goed in de gaten.