Direct naar de content Direct naar de hoofdnavigatie Direct naar de footer
Route

Wandelroutes in Drenthe

Drie nationale parken, het enige geologische erfgoed van Nederland en nog veel meer moois. Wandel.nl beschrijft de mooiste wandelgebieden van de provincie Drenthe.

Over de Drentse Aa
Over de Drentse Aa, foto: Ad Snelderwaard

In Drenthe wandel je door heerlijk ouderwetse landschappen, in bossen, bij Bartje en bij de hunebedden. En natuurlijk op de groote stille heide.

Nationale Parken in Drenthe

1. Nationaal Park Dwingelderveld

Waarschijnlijk het bekendste en beroemdste nationale park van Drenthe is het Nationaal Park Dwingelderveld: het park van de 'groote stille heide'. De Dwingeloose heide is het grootste natte heidegebied van West-Europa. Er zijn twee schaapskudden met herder voor nodig om de heide in conditie te houden. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten hebben er wandelroutes uitgezet van verschillende lengtes, gemarkeerd en beschreven.

Vanuit het bezoekerscentrum aan de Benderse 22 bij Ruinen beginnen en eindigen bijvoorbeeld drie wandelroutes (4,7 en 13 km). Liever wat langer lopen? Kies dan bijvoorbeeld voor deze wandeling van zestien km van Route.nl. Deze route voert je door de bos en heide met een bijna eindeloze, ongestoorde horizon. Je komt langs vennen - of venen zoals ze in Drenthe zeggen. Volgens Route.nl is het Drostenveen is een van de mooiste plassen in het nationaal park.

molen
Foto: Albert Lok

Nog langer wandelen? Kies dan voor Neem de tijd!: een digitale route door zes Nationale Parken van 470 kilometer. De route is verdeeld over 36 trajecten variërend van 10 tot 25 kilometer. Je kunt er dus ook delen van lopen. 'Neem de Tijd!' loopt via Ecologische Verbindings-zones door vier provincies, zes Nationale Parken, twee Nationale Landschappen en twee Werelderfgoedlocaties.

Liever sneller lopen? Natuurmonumenten heeft op het Dwingelderveld ook een trailrun uitgezet, een onverharde hardlooproute van 23 kilometer. Ook spannend: een speciale nachtwandelroute, ook van Natuurmonumenten. Deze ligt vlakbij Dwingeloo en is 5.1 km lang. Normaal gesproken zijn natuurgebieden tussen zonsondergang en -opkomst niet toegankelijk. Terwijl het juist zo bijzonder is, ‘s nachts in de natuur.

2. De Drentsche Aa

De Drentsche Aa is geen rivier. Het is wel de verzamelnaam voor een netwerk van beken en zijbeekjes. Pas in de buurt van de stad Groningen heet de beek echt Drentsche Aa. Het is een bijzonder nationaal park. Om nationaal park te worden, moesten wat hobbels worden genomen: in het Drentsche Aa-gebied liggen 21 dorpen en gehuchten en het gebied bestaat voor meer dan de helft uit landbouwgrond. Een nationaal park in traditionele zin (voornamelijk natuurgebied) was daarom geen optie. Zo ontstond het plan voor een bijzonder park: het 'Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa'. In 2007 is deze werkwijze 'uitgeklapt' naar het totale Drentsche Aa gebied.

Er is veel te wandelen in dit gebied. Je gaat erheen als je houdt van ouderwetse landschappen - en van water natuurlijk. Ten noordoosten van Assen slingeren de diepjes en stroompjes van de Drentsche Aa door een landschap dat er nog net zo uitziet als honderd jaar geleden. Heidevelden en zandverstuivingen, elzensingels, esdorpen-met-brink en hooilanden die in het voorjaar geel en rood kleuren van de boterbloemen en zuring. En weinig asfalt! Staatsbosbeheer heeft in het gebied diverse routes uitgezet , waaronder de Wandelroute Drentsche Aa (20 km): ‘Langs eeuwenoude karresporen, grafheuvels en hunebedden. Het Schipborger Diep kronkelt door de dotterbloemhooilanden, waar dotters, orchideën en blauwe knoop bloeien. Start: P-plaats op Brink, Schipborgerweg, Zeegse.’

CR | Afbeelding 2 | Wandelroutes in Drenthe
Foto: Wikimedia - Andre Brasse

Ook de ANWB heeft er een route uitgezet, rond het Oudemolensche Diep. ‘Op zijn allermooist in het voorjaar, wanneer de hooilanden langs de oevers heftig in bloei staan.’ Kom je met de trein? Pak dan de NS wandeling Drentsche Aa, 10 of 15 km vanuit Assen.

3. Nationaal Park Drents-Friese Wold

Zandverstuivingen en vennetjes, heide en moeras. Op de grens van Zuidwest-Drenthe en Zuidoost- Friesland ligt een bijzonder gebied: het Drents-Friese Wold. Eén van de grootste natuurgebieden van Nederland. In 2000 werd ruim 6000 hectare hiervan een Nationaal Park. Het is goed ontsloten voor wandelaars, met zo’n 130 kilometer uitgezette wandelroute, verdeeld over meer dan 30 gemarkeerde rondwandelingen. Er zijn ook beschreven wandelroutes te koop.

Friese Wold
Foto: Wikimedia - D.J. Bergsma

Staatsbosbeheer heeft verschillende routes uitgezet in het Drents-Friese Wold. Gemarkeerde routes die ook op wandelkaart nr. 8 Drents-Friese Wold (Falk) zijn ingetekend. Een voorbeeld: de blauwe Wandelroute Vennen, 5 km, die start bij het Natuurkampeerterrein Diever aan de Bosweg 8 in Oude Willem.

Gouwenaar
Foto: Wikimedia - Gouwenaar

Voor wie wat langer wil doorlopen: een driedaagse wandeling door het gebied is het Peter Nijhoff pad. ‘Deze wandeling toont Zuidwest-Drenthe op zijn mooist. Peter Nijhoff was van 1972 tot 1999 directeur van de Stichting Natuur en Milieu. Na de Tweede Wereldoorlog kwam ook in Drenthe de kwaliteit van de natuur en het landschap onder druk te staan. Onder andere Peter Nijhoff heeft er voor gezorgd dat deze aftakeling zich niet heeft doorgezet.’ Het pad doorkruist behalve het Drents-Friese Wold ook het Dwingelerveld en het Holtingerveld. Je loopt hier door een eeuwenoud cultuurlandschap met archeologische monumenten, stille landgoederen, oude dorpen, middeleeuwse ontginningen en afgelegen turfveentjes.

Overige natuurgebieden in Drenthe

1. Geopark de Hondsrug

In Drenthe vind je ook het enige geologische erfgoed van Nederland, het Geopark de Hondsrug. Gelegen op de Hondsrug, een langgerekte zandrug van Emmen tot Groningen en één van de hoogste gedeeltes van Drenthe. Het gebied is sinds november 2015 UNESCO Global Geopark.

Ga je er wandelen, dan zal het je niet ontgaan: dit is hunebeddenland! Het verhaal van het Hondsruggebied vertelt hoe zo'n 150.000 jaar geleden een onvoorstelbare ijsmassa alles platwalste en het gebied kneedde tot heuvelruggen en beekdallen. Al duizenden jaren wonen hier mensen, een gigantische geschiedenis. Het publiek krijgt het verhaal voorgeschoteld in tien verhaallijnen, vanuit een museum of een bezoekerscentrum (expeditiepoorten). Twee voorbeelden: de Expeditiepoorten IJstijden en Prehistorie in het Hunebedcentrum in Borger en Expeditiepoort Veen in het Veenpark. Het Hunebedcentrum heeft een grote hoeveelheid wandelingen. Ook Staatsbosbeheer en het Drents Landschap hebben er wandelingen uitgezet  

Hunebedden
Hunebedden, foto: Wikimedia - Gouwenaar

2. Het Hunzedal

Het Drentse deel van het Hunzedal strekt zich uit over een lengte van 35 km langs de voet van de Hondsrug. Goed nieuws voor de wandelaar: op veel plekken langs de beek zijn de laatste decennia natuurontwikkelingsprojecten uitgevoerd. Stapsgewijs raakt de beek hierdoor weer ingebed in een natter en natuurrijker, en daarmee voor mens en dier aantrekkelijk, landschap. De bever bijvoorbeeld is al terug! Een mooi voorbeeld is het natuurgebied Annemoeras waar een mooie wandeling van 4,5 kilometer doorheen loopt. Het moeras is hard op weg weer een echt moeras te worden. Bekijk hier de wandelroute Annermoeras.

Er liep ook een NS-Wandeling in het Hunzedal, van Gieten naar Emmen in twee dagen. Intussen is het een ex-NS-wandeling. De wandeling heet nu OV-stapper. Een kniesoor die daarop let, de route is nog steeds prachtig.

Vanzelfsprekend staat het dal van de Hunze centraal op de Hunzedalwandeling. Maar het riviertje is zeker niet het enige wat je te zien krijgt. De stuifduinen van het Drouwenerzand en het grootste hunebed van Nederland (Borger) zijn andere highlights. Routebeschrijving en kaartjes vind je op de website van Wandelnet. Download de route op Wandelnet.nl

 ooievaar
Er leven veel ooievaars in het Reestdal, foto: Wikimedia - Hans Hillewaert

3. Het Reestdal

De Reest is de grensrivier tussen Drenthe en Overijssel. Traag stromend en slingerend, 35 kilometer lang en de meest gave nog meanderende hoogveenrivier van Nederland. Het Reestdal is van nationaal belang als groeiplaats voor zeldzame moerasplanten. Het dal heeft een geheel eigen karakter en is niet echt te vergelijken met de andere beekdalen in Drenthe. Onderweg te zien: landgoederen, heideterreinen, bossen, beekdalgraslanden en sfeervolle boerderijen.

Landgoed De Havixhorst bij De Wijk en het uitgestrekte bos- en heidegebied Wildenberg-Rabbinge zijn mooie wandelgebieden. In de oude hoeve ’t Ende bij het gehucht 'De Stapel' is een informatiecentrum van Het Drentse Landschap. Heksen, spookhazen, witte wieven of moordende en plunderende vagebonden zul je daar niet tegenkomen. Elders in het Reestdal wél! In het Reestdal ben je nooit alleen. Het kan geen toeval zijn dat juist in dit dal honderden spannende verhalen van generatie op generatie worden doorverteld. De Mysteries van het Reestdal vind je hier. Ook wandelroutes zijn op deze site eenvoudig te downloaden. Kies voor de route ’t Ende Reestdal.

4. Het Hart van Drenthe

Rond de Drentse dorpen Hooghalen, Grolloo, Elp en Schoonloo ligt een robuust natuurgebied: het Hart van Drenthe. 5000 hectare aaneengesloten natuur, met gevarieerde bossen, onverwachte vennen, heidevelden, stuifzand en grillige beken. Hier kun je nog het gevoel hebben dat je de natuur voor jezelf hebt. Er zijn vaste routes en je kunt ook je eigen weg zoeken door de nieuwe wildernis. Zin in een beetje avontuur? Er zijn mogelijkheden om in de natuur te overnachten, zowel voor groepen als voor individuele kampeerders. Staatsbosbeheer heeft vijf verschillende routes uitgezet in het gebied. De gemarkeerde wandelroutes staan ook op wandelkaart nr. 10 Midden-Drenthe (Falk). Er is ook een ANWB-route door het Schoonloërveld. Dit is een echte struinroute (9 km.), want in het gebied mag je overal vrij rondlopen.

Huis te Echten
Huis te Echten, foto: Wikimedia - Willemjans

Overige wandelroutes

1. Wandelnetwerk De Wolden

Zo veel knooppunten als in andere provincies zijn er in Drenthe niet, maar sinds kort is er toch het eerste Drentse Wandelnetwerk: Wandelnetwerk de Wolden. Dit netwerk bestaat uit 270 km. wandelpad met 10 startpunten. In de omgeving vind je beekdalen, essen en ontginningen, maar ook bossen en heide.

Dankzij de 75 knooppunten van het netwerk kom je in dorpen als Zuidwolde, Echten, Koekange, De Wijk en Veeningen. Echten heeft 15 geregistreerde rijksmonumenten, waaronder veel boerderijen, en het bekendere Huis te Echten: een havezate die waarschijnlijk dateert uit de veertiende of vijftiende eeuw. De gracht om het gebouw dateert uit de periode voor 1700. Het huis was toen bereikbaar voor schuiten, handig voor de bevoorrading.

Gasteren
De omgeving van Gasteren, foto: Wikimedia - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

2. Knapzakroutes

Knapzakroutes zijn typisch Drentse wandelingen. Er zijn er al 63 en het zijn allemaal lusvormige routes die niet over de bekende paden gaan. Je wandelt langs kronkelende beekjes, over smalle bospaadjes en over heidevelden. Onderweg maak je kennis met het verhaal van Het Drentse Landschap en kom je in de kleinste Drentse dorpen. Gemiddeld zijn de knapzakroutes zo’n vijftien kilometer lang. Om een route te kunnen lopen, heb je een routeboekje nodig (3,95 euro per stuk). Je koopt ze onderweg, in de boekhandel en via de website. Een voorbeeld van een knapzakroute: 17,5 km rond Gasteren, een brinkdorp met akkerland en kronkelende stroompjes in de omgeving. Hier wandel je in het hart van het stroomdal van de Drentsche Aa

Het Boomkroonpad
Het Boomkroonpad, foto: Wikimedia - Bert Kaufmann

3. Kinderroutes

Kinderen kunnen in Drenthe hun hart ophalen. Er zijn speciale kinderroutes en routes die voorzien zijn van verhaalpalen. Ook zijn er plekken waar kinderen zich helemaal kunnen uitleven. Bij het bezoekerscentrum van het Drents-Driese Wold is een speelbos.
Leuk is om in Borger een boswandeling te combineren met een bezoek aan het Boomkroonpad.
Er zijn ook twee speciale Kinderknapzakroutes, wandelingen van ongeveer vijf kilometer. Een speelleerpad is het Houten pad van Theodoor.

Meer wandelroutes in Drenthe

Op de site Eindje om in Drenthe kun je meer dan 100 wandelroutes downloaden. De routes zijn tussen de 2 en 15 kilometer lang. Van iedere route kun je een interactieve pdf vinden. Behalve een kaartje van de route bevat iedere pdf ook een audiotour en You Tube-filmpjes. Hiermee krijg je informatie over het gebied waar je doorheen wandelt en over de dieren en planten die er leven. Extra bijzonder zijn de vier Foodwalks die je op Eindje om in Drenthe kunt vinden. Op deze routes kun je onderweg kruiden en vruchten plukken (mits je in het juiste seizoen wandelt uiteraard). Eindje om in Drenthe is een initiatief van Het Drentse Landschap.