Met wandelnetwerken via knooppunten kun je als wandelaar alle kanten op. Hoe dat allemaal precies werkt? Wandel.nl legt het uit.
Door: Nanda Raaphorst
De wandelpaden van Nederland raken steeds meer in de knoop. Wandelen via wandelknooppunten is net als fietsen via knooppunten, maar dan op wandelschoenen. Via een themaroute of een zelf uitgestippelde route. Met het nieuwe netwerkwandelen via wandelknooppunten kun je alle kanten op. Hoe dat allemaal precies werkt? Wandelknooppunten en netwerkwandelen in 10 vragen.
Een wandelnetwerk is een regionaal netwerk van wandelpaden, die zijn gekoppeld via wandelknooppunten. Er zijn ook andersoortige wandelnetwerken, maar in dit artikel hebben we het over de wandelknooppuntnetwerken - door de stichting Wandelnet kortweg wandelnetwerken genoemd. Met dit knooppuntsysteem kun je je eigen wandelroutes maken, van korte ommetjes tot meerdaagse trektochten.
2. Waar liggen de wandelnetwerken?
In tegenstelling tot het fietsknooppuntnetwerk is het wandelnetwerk nog lang niet Nederland-dekkend. Het gaat om fijnmazige netwerken, die vaak slechts een deel van een provincie beslaan. Een (incompleet) overzicht van wandelnetwerken staat op deze website.
Wandelnet publiceert alleen de wandelnetwerken die online beschikbaar zijn zodat je je route met behulp van hun digitale wandelrouteplanner kunt samenstellen. Eind 2016 zijn dat dertien digitale wandelnetwerken, ze liggen in Noord-Holland (4x), Zuid-Holland (7x) en Gelderland (2x). Kijk hier voor het overzicht en de planner.
3. Hoe werkt een wandelnetwerk?
Een wandelnetwerk beslaat een (wandelvriendelijk) deel van een provincie. Het bestaat uit gekoppelde wandelpaden, die zijn voorzien van paaltjes met pijlen. De pijlen voeren naar knooppunten (soms keuzepunten genoemd), die geplaatst zijn op kruispunten of splitsingen van paden en wegen. Bij sommige knooppunten staan overzichtsborden, om te helpen bij de planning. De paden/wegen van de wandelnetwerken zijn in twee richtingen bewegwijzerd.
4. Uit wat voor soort paden bestaat het netwerk?
De wandelnetwerken lopen zoveel mogelijk over wandelpaden. Die variëren van bospaadjes en graspaden, tot gravelpaden en zandpaadjes. Soms moet je een stukje langs een fietspad of - als dat echt niet anders kan - een kort traject via de berm langs de weg. De wandelnetwerken zijn in principe aangelegd over de mooiste wandelpaden in het gebied.
Voorbeeld: een zelf uitgestippelde wandelroute in de wandelrouteplanner van Wandelnet.
5. Hoe maak ik een wandelroute langs een knooppunt?
Voor de dertien wandelnetwerken op Wandelnet werkt het als volgt. Open de planner en kies je favoriete wandelgebied (keuze uit verschillende gebieden). Klik op een zelfgekozen knooppunt om te starten en klik achtereenvolgens op de knooppunten die je in je route wilt opnemen. Het systeem telt automatisch de kilometers op. De optie 'Toon POI's' geeft bezienswaardigheden langs de route aan, zoals bezoekerscentra, cafés, musea, NS-stations etc. Kies tenslotte voor de optie route downloaden (gps-track of naar de Wandelen123 app) of printen. In het afdrukvoorbeeld zie je meteen het adres van het eerste knooppunt, dus het startpunt van je route.
6. De route in het echt, waar moet ik op letten?
Je neemt de geprinte of gedownloade route mee, en het liefst ook een routekaart van het wandelnetwerk van je keuze. Langs het wandelnetwerk staan weliswaar overzichtsborden, maar ben je van de route afgedwaald (er ontbreekt weleens een bordje) of de batterij van de gps is leeg, dan is een kaart erg handig. Alle beschikbare wandelnetwerk-kaarten voor Nederland en België zijn hier te bestellen.
Het gekozen startpunt heeft een nummer of een combinatie van een letter en een nummer. Het volgende knooppunt vind je door de paaltjes met de pijlen in die richting te volgen. Bij ieder knooppunt kun je je route wijzigen: inkorten, uitbreiden of van richting veranderen.
7. Wat zijn themaroutes?
Voordat het systeem van knooppunten werd geïntroduceerd konden wandelaars themaroutes volgen. Veel van die routes waren het initiatief van VVV's/gemeentes, vaak gerealiseerd in samenwerking met de ANWB. Voorbeelden zijn de Muiderbergroute in het Groene Hart, de Rolder Es-route in Drenthe, de Drie Kieftenroute in Gelderland - routes waarbij afstand en richting vastlagen, vaak gemarkeerd met zeshoekige ANWB-bordjes. Maar deze routes zijn in onbruik geraakt, ze worden niet meer onderhouden en maken langzaamaan plaats voor de netwerken, net als vele paaltjesroutes van Staatsbosbeheer of andere themaroutes van lokale instanties.
Het (enige) minpunt van de knooppuntroutes is dat ze 'anoniem' zijn, niet meer dan een rijtje cijfers zonder een thema als 'molens', 'witte wieven', 'hunebedden' of 'kastelen'. Vandaar dat initiatiefnemers vast wat voorwerk hebben gedaan en knooppuntroutes rond een thema hebben samengesteld. Op wandelnet.nl kun je bijvoorbeeld per locatie kiezen uit de thema's Culinair, Cultuur, Familie, Met kleurcodes, Natuur, Seizoen en Stationswandeling.
8. TOP en TOP-routes, wat zijn dat?
TOP staat voor Toeristisch Overstap Punt. TOP's zijn strategisch gelegen startpunten, die direct langs het (fiets- en) wandelnetwerk liggen of er aansluiting op hebben. Je vindt er een overzichtsbord met routes en/of bezienswaardigheden in de omgeving en ze liggen in de buurt van een parkeerplaats.
9. Is er een wandelnetwerk bij mij in de buurt?
Er is nog geen centraal punt waarop alle tot nu toe gerealiseerde wandelnetwerken te vinden zijn. Daarom deed Wandel.nl een digitaal rondje langs alle provincies, lees het artikel.
10. Zijn er ook knooppunt wandelnetwerken in het buitenland?
Ja, vooral in België. Er is daar een uitgebreid aantal wandelnetwerken en het aantal groeit nog steeds; de wandelnetwerken sluiten nog niet allemaal op elkaar aan. De meeste Belgische wandelnetwerken liggen in Vlaanderen. In Wallonië liggen er bijna geen. Een voorbeeld van een Duits 'knotenpunkt' netwerk vlak over de grens rond Aken vind je hier.
Veel plezier en een tip tot slot: Bordje weg? Meld het hier!
Route
Inspiratie
Route
Route