10x wandelen in Engeland

Het is éigenlijk niet te doen, een Top 10 van beste wandelgebieden van Engeland. In Engeland kun je overal wandelen. De wandelaar wordt er in de watten gelegd met National Trails, Fell Walks, Pub Walks, Tea Shop Walks en nog veel meer. Wandel.nl zet, om mee te beginnen, tien gebieden op een rij.

Hoge toppen, diepe meren. Dat is in het kort het Lake District, één van Engelands meest gewaardeerde en drukst bezochte wandelgebieden. Het National Park ligt op minder dan twee uur reizen van Manchester. Met veel hoogtepunten (317 toppen, 'fells') en dieptepunten (16 grote meren en nog veel meer kleinere) en nog veel meer dat het wandelen in dit gebied aantrekkelijk maakt. De stone circles bijvoorbeeld, waaronder een monumentaal geval in Castlerigg, en de mooie dorpen en leuke mensen. Er zijn in het Lake District nog levendige plattelandsgemeenschappen. Het wandelen kost je in het Lake District wel enige inspanning. Het gebied is ruig en steil, hoewel in het zuiden iets lieflijker - en drukker.

Het Lake District kreeg bekendheid dankzij Alfred Wainwright. Hij zou Engelands bekendste wandelschrijver en grootste pleitbezorger van het Lake District worden. De topjes in het gebied zijn zelfs naar hem genoemd. Hij schreef zeven gidsen over de 'fells' van het Lake District. Veel wandelaars proberen ze alle 214 te bedwingen. 

Dagtochten voor mensen met minder ‘topdwang’ zijn er ook. Op de officiële website Go Lakes vind je er tientallen. Op deze site kun je wandelingen (tegen betaling) downloaden. Op de uitstekende site Walking Britain kun je een overzicht, plus een behoorlijk aantal tochten, gratis downloaden. Dat laatste kan ook op de site van The Great Outdoors, met complete beschrijvingen en downloads van bijvoorbeeld een wandeling met steile klim naar de Helvellyn.

Natuurlijk zijn er ook meerdaagse wandelingen die je kunt lopen. Een lange is de Tour of the Lake District, 150 km, niet bewegwijzerd, wel beschreven in een Cicerone gidsje én goedgekeurd door de Long Distance Walkers Association. De tocht is een typische Europese bergtrekking, maar dan in het Lake District. Het rondje start in Windermere. Een pittige vierdaagse tocht is de Lakeland Way, met zo’n achttien wainwrights en vijf andere topjes. Het Jennings Adventure Ale Trail is een tocht waar je zeker bent van elke dag een goed bier na afloop.

Iedere rechtgeaarde wandelaar moet eens in zijn leven naar de Yorkshire Dales (dit zouden we van meer gebieden in Engeland kunnen zeggen, maar voor de Yorkshire Dales geldt het zéker). De Engelsen vinden dat zelf ook. Ze gaan er heen om de iconische Three Peaks walk te doen – vaak voor het goede doel. Maar ook vanwege de omgeving. In de Yorkshire Dales is het 'good old England' alom met 'dry stone walls'overal. Er zijn heuvels en valleien, rivieren en lieflijke dorpen, Harry Potter-locaties en natuurwonderen, waaronder Malham Cove. De laatste is een kloof die oogt als een dramatische knip uit de kalksteenrotsen. Malham Cove is een zeventig meter hoge, komvormige klif. Harry Potter and The Deathly Hallows werd hier gefilmd. The Dales Way is een 128 km lange wandelroute van Ilkley naar Bowness-on-Windermere die veel moois laat zien. Het pad volgt waar kan rivieroeverpaden en is geschikt voor gezinnen. Het ligt grotendeels binnen de grenzen van het Yorkshire Dales National Park.

Veel korte wandelingen vind je bij Walking Britain. Van sommige routes zijn gratis GPS-tracks te downloaden. Ook op de website van het nationaal park vind je ideeën voor korte wandelingen.   

Het Peak District is een Nationaal Park met een heel eigen sfeer. Je loopt er door buitenaardse landschappen met bizarre rotsklompen. Hier en daar is het druk, de hoogste top Kinder Scout is een populaire wandeling, maar vaker is het desolaat. Je vindt in het Peak District hooggelegen 'moors' waar je je in een Nooit Meer Slapen-scène waant. Klim je naar Kinder Scout dan kom je ook de hoogste waterval van Engeland, Kinder Downfall, tegen. Walking Britain beschrijft een groot aantal korte wandelingen in het nationale park, waaronder een pittige lange tocht naar Kinder Scout.  

Kinder Scout is niet het enige. Er is oneindig veel te wandelen in het Peak District. Het park staat terecht bekend als wandelparadijs. Een mooie, wat langere tocht is de Limestone Way: een pad genoemd naar het kalksteen dat hier 300 miljoen jaar geleden werd gevormd. De route is bewegwijzerd en loopt van Castleton naar Rocester.  Een andere middellange tocht is de Derwent Valley Heritage Way (88km). Natuur en cultuur: de katoenindustrie in dit gebied is een Unesco World Heritage Site. Ook beroemde zeer langeafstandsroutes als De Pennine Way National Trail en Trans Pennine Trail lopen door het Peak District. De Pennine Way begint er in het lieflijke Edale, en stijgt dan meteen naar Kinder Scout. De Trans Pennine Trail is onderdeel van de Europese wandelroute E8.

Op de zuidwestpunt van Engeland vind je een van de mooiste wandelroutes ter wereld, het South West Coast Path: een kustpad van 1013 km. Uniek. Veel op en neer: wie het hele pad loopt klimt meer dan wie de top van de Mount Everest beklimt. De website van de route is superb. Je vindt er alle informatie, voorstellen en tips voor allerhande dagtochten/wandelweekends/wandelweken en een Walk Finder (die tochten op maat voor je zoekt). Ook via andere organisaties kun je ideeën opdoen voor dagtochten en standplaatsen. Een heel rijtje wordt beschreven door Walking Britain.

Bekijk hier een filmpje van het South West Coast Path:

Cornwall is een AONB, een Area of Outstanding National Beauty. Een AONB verschilt niet heel veel van een nationaal park. De AONB’s zijn meestal wat kleiner en er zijn er meer van (46). De landschappen, cultuur, flora en fauna zijn het even zeer waard beschermd te worden als die in de nationale parken. Twaalf plekken in het AONB Cornwall zijn volgens de beheerders onmisbaar, ze liggen vooral aan de kust.  Een voorbeeld is West Penwith, een dunbevolkt schiereiland met hoge kliffen en hoog, rotsig moorland (veen en moeras). Het staat ook wel bekend als Land’s End Peninsula, omdat dit het uiterste zuid-west puntje van Engeland is. Hier word je aan drie kanten omringd door de Atlantische Oceaan. Stap je hier op de boot dan kom je op de Scilly Islands, ook een AONB. De eilanden zijn met hun verlaten gevoel, gevarieerde natuur, azuurblauwe zee, subtropische tuinen en kleine havens zeer geschikt voor mooie wandeltochten.

Het is er ouderwets veilig. Toen er een politiepost vrijkwam en er geadverteerd werd voor een nieuwe collega werd de post aangemerkt als mogelijk de meest benijdbare politieplek in de UK of zelfs in de wereld. Niemand doet op de Scilly eilanden zijn deuren op slot. Ook leuk: er zijn festivals. Waaronder een Scilly Walk Festival in april.

Heb je op Scilly het eilandgevoel te pakken, dan is het een goed idee om (een volgende keer) door te wandelen op de Kanaaleilanden en het Isle of Wight. Van de Kanaaleilanden zijn vooral de kleinere eilanden een wandelaarsparadijs. Op Sark zijn tractoren het enige toegestane gemotoriseerde verkeer, op Herm zijn zelfs fietsers verboden. Op Herm is er een klifpad dat het hele eiland rond gaat, je loopt het in een halve dag (max). Op Sark heb je meer dagen nodig. Vooral de zuidkant is heel mooi. Diepe afgronden, een blinkende zee rondom, een Chinese Muur-achtig pad dat Sark met Little Sark verbindt, ezelpaadjes en natuurlijke zwembaden in de rotsen.

Maar: ook op Jersey en Guernsey komt de wandelaar aan zijn trekken. Drukker dan de kleine buren, maar ook voorzien van mooie kustpaden en andere wandelingen. Vanaf Guernsey kun je bij laag water over een causeway die normaal onder water staat oversteken naar het onbewoonde Lihou. Na een rondje over het eiland ben je precies weer op tijd terug voordat het water weer stijgt.

Ook op Wight is er een kustpad rondom het eiland. Hier ben je een dag of zes zoet. Het pad is afwisselender dan je zou denken: dan weer zandstranden, dan weer kliffen. Er zijn ook kortere wandelingen op Wight. Je vindt ze op de site van het eiland of anders bij Walking Britain. De nieuwste wandeling op Wight heet het Warrior Trail en volgt de route van het zeldzaam dappere paard Warrior.

Exmoor en Dartmoor zijn twee nationale parken in het graafschap Devon (en wat Exmoor betreft deels in Somerset). Exmoor heeft heide en venen, maar ook bossen, groene valleien, weilanden, en knusse dorpen. Dartmoor heeft veel heide, rotsen en stonecircles. Ook in Dartmoor zijn er knusse dorpen. Exmoor ligt aan zee en is bekend om de Exmoor ponies die er in kuddes rondzwerven (maar er zijn ook veel herten), Dartmoor is vooral beroemd om zijn archelogie. Het Dartmoor NP is het enige nationale park waar je mag wildkamperen.

De twee natuurgebieden worden met elkaar verbonden door de Two Moors Way, een coast-to-coast pad (noord-zuid) dat geschikt is voor alle niveaus. Het pad heeft een lengte van 163 km en gaat van Ivybridge naar Lynmouth. De route is bewegwijzerd, maar het meenemen van goed kaartmateriaal en een kompas is ten zeerste aan te raden. Het weer kan snel veranderen en bij dichte mist kun je in de venen gemakkelijk verdwalen. 

Kortere tochten in Exmoor en Dartmoor vind je onder andere bij Walking Britain. Maar kijk vooral ook op de eigen websites van de twee gebieden: Visit Dartmoor en Visit Exmoor.

Schrijfster Virginia Woolf kwam al graag in de South Downs in Kent. Ze vond er rust en inspiratie. Gelijk had ze! In het tegenwoordige nationale park is er 3300 km te wandelen, op wandelpaden en stille weggetjes. Er zijn talloze uitgezette wandelingendie je naar de stadjes en heuvels, riviervalleien en de white cliffs van Eastbourne brengen. Utterly British indeed! Ook op Walking Britain vind je een lange lijst korte wandelingen.

Wie het gebied van A tot Z wil leren kennen, doet de national trail South Downs Way: 160 km tussen Winchester, de oudste hoofdstad van England, en de white cliffs bij Eastbourne. Op de South Downs Way passeer je elke dag wel een Tea Shop. Er is zelfs een gidsje met Tea Shop wandelingen (Sussex Teashop Walks, van Jane Patefield). De tearooms zijn ingericht op wandelaars. ‘Modderige schoenen/laarzen uit, trek de hiervoor bestemde plastic zakken aan. Rustige en welopgevoede kinderen welkom. Honden (zelfde voorwaarden) in de tuin.’ Dit lijkt strenger dan dat het er in de praktijk aan toegaat. Richting zee kom je door een landelijk gebied waarin je zo je schildersezel zou willen opzetten om vervolgens door The Seven Sisters Country Park te komen, het natuurgebied naar de kust. Je ziet groene ruige weidsheid die eindigt in een cliff die zeven zusters heet. Lewes is lief stadje en een mooie uitvalsbasis.

De Pennines is een gebergte als de ruggengraat van Engeland. De North Pennines is een AONB op deze bergrug. Je loopt er over ruige heide en veenlanden (afzinkgevaar!), afgewisseld met rivieren, lieflijke valleien en bossen. De dorpen zijn vaak oer-Engels. De North Pennines is ook een UNESCO Global Geopark. Niet te missen zijn Teesdale,het stroomgebied van de wilde rivier Tees met veel watervallen, en High Cup Nick, een wonderbaarlijke groene kloof met ver in de diepte een dun draadje dat een rivier moet zijn.

Er is veel te wandelen in de Pennines. Walking Britain biedt een hele lijst, met onder andere twee High Cup Nick tochten: walk 3421 en 1339. De eerste wordt omschreven als 'one of the finest walks in Britain'. Ook op de website Explore North Pennines vind je ideeën voor tochten. Alston, ‘A walkers welcome town’, is een uitstekende uitvalsbasis, en een schattig stadje bovendien. Natuurlijk loopt de Pennine Way door de North Pennines. Deze monsterroute van 429 km start in Edale in het Peak District en loopt naar Kirk Yetholm, net over de Schotse grens. Dit is een wandelroute die tegelijk een staalkaart van de Engelands natuur is. En het is Engelands oudste, ruigste en volgens velen zwaarste National Trail. De Trans Pennine Trail, we noemden hem al, passeert de Pennines op een route van kust naar kust tussen Southport en Hornsea (346Km).  

Niet al te bekend, 'remote' en een tikje ontoegankelijk, dat zijn de Cheviot Hills. Maar zó mooi! Een kalig heuvelgebied, vol ronde toppen in alle mogelijke tinten groen en in de herfst geel en oranje. Volgens een Engelse legende waren the Cheviots ooit geheel bebost, maar zijn alle bomen weggeroofd door de Schotten. Dankzij die kaalheid kijk je er eindeloos uit over ronde toppen – zonder ook maar een teken van menselijk leven. De Cheviot Hills zijn onderdeel van het Nationaal Park Northumberland. De Cheviot zelf is de hoogste top van het gebied (815 m). 

De al genoemde National Trail Pennine Way doorkruist de Cheviots, maar er zijn ook talloze korte wandelingen te maken. Kijk op de uitgebreide site Cheviot Walks of op This is Northumberland en ga los, bijvoorbeeld op The Big One. Dit is een tocht over zes heuvels en een klassieker.  In een (lange!) dag vanuit Harthope Valley passer je The Cheviot, Windy Gyle, Bloodybush Edge, Cushat Law, Comb Fell en Hedgehope Hill, in wat wel genoemd wordt Engelands laatste wildernis. Met 37 km wel de pittigste tocht van allemaal.

In het binnenland in Zuid-Engeland kan het druk zijn, maar niet in de North Wessex Downs, een AONB met veel kalkland en kale heuvels, boerenleven en oude wouden. En resten uit de oertijd, trouwens. Dit AONB heeft een grote archaeologische betekenis. Er wonen al sinds 3000 voor Chr. mensen. Er is onder andere een neolitische steencirkel bij Avebury, die een UNESCO Werelderfgoed is. Hier begint ook de National Trail The Ridge Way. Deze route volgt de weg die sinds de Oudheid door reizigers, zwervers, soldaten en herders is gebruikt. Je loopt 140 kilometer door heuvels, verlaten valleien en bossen. Op de national trail-website staan ook talloze kortere routes, onder meer vanuit het vriendelijke Ashbury.

Ook op Walking Britain vind je een heel rijtje wandelingen, die ook Avebury aandoet. Bijvoorbeeld deze, die ook Avebury aandoet.