Een lange wandeling is gezond. Maar er zijn ook gezondheidsrisico’s zoals hitteaandoeningen. Een voorbeeld is flauwvallen. Wat doe je eraan en hoe voorkom je flauwvallen?
Je hebt een flinke wandeling achter de rug en staat even stil om uit te puffen. Het is warm, de zon schijnt. Je voelt je niet lekker. Je krijgt zwarte vlekken voor de ogen, voelt het bloed uit je hoofd wegtrekken, begint te transpireren en bent misselijk. En jawel hoor: dan gebeurt het. Je valt flauw. Een flauwte is een spontaan optredende, kortdurende, zichzelf herstellende bewusteloosheid, die meestal maar enkele seconden duurt. Flauwvallen is een van de vier zogenaamde hitteaandoeningen.
Wat is een flauwte?
Een flauwte is eigenlijk een acute bloeddrukdaling. Doordat de mens rechtop staat, heeft het bloed logischerwijs de neiging naar beneden (naar de benen) te stromen. Normaliter knijpen de bloedvaten in buik en benen zich samen, zodat het bloed weer terugstroomt naar het hart. Het hart heeft immers bloed nodig om rond te pompen.
Wat gaat er dan mis bij een flauwte?
Bij een flauwte worden de bloedvaten ineens wijder en zakt er te veel bloed naar de benen. De hartslag vertraagt doordat het bloed niet naar het hart komt. Het hart pompt vervolgens te weinig bloed naar de hersenen. Dan wordt het je zwart voor de ogen en kun je bewusteloos raken. Doordat je bij een flauwte in elkaar zakt en vervolgens zit of ligt (en dus niet meer staat) kan het hart zich weer vullen met bloed. Binnen enkele seconden komt je daardoor vanzelf weer bij.
De symptomen
Een flauwte is te herkennen aan de volgende klachten:
zweterig gevoel;
bleek gezicht;
koude rillingen;
zwarte vlekken voor de ogen;
kort bewustzijnsverlies.
Wat te doen bij een flauwte?
Je kunt een aantal dingen doen om flauwtes te voorkomen of eerder weer op de been te zijn.
Zo kun je flauwtes voorkomen:
sta na een wandeling niet direct (voor langere tijd) stil, maar loop even uit (cooling-down);
zorg voor voldoende slaap en rust (voor aanvang van een wandeling);
drink tijdens een wandeling voldoende (al dan niet een sportdrankje);
voel je de flauwte aankomen? Ga dan op de grond liggen met de benen omhoog. Het bloed uit de benen bereikt zo weer het hart, dat het vervolgens weer naar je hersenen kan pompen;
als je de flauwte voelt aankomen, kun je ook je benen kruisen en de been- en buikspieren aanspannen. Dat kan zowel staand als liggend.
Zo voel je je sneller weer lekker na een flauwte:
ga op de grond liggen met je benen omhoog. Het bloed uit de benen bereikt zo weer het hart, dat het vervolgens weer naar je hersenen kan pompen;
zorg voor voldoende frisse lucht en maak strakke kleding die de ademhaling bemoeilijkt, los;
ga uit de zon;
ben je goed bij bewustzijn? Probeer dan iets te drinken;
blijf na een flauwte 10 minuten liggen.
Risicofactoren
Iedereen kan een flauwte krijgen, maar er zijn wel wat factoren die het risico verhogen:
als je na inspanning plots (voor langere tijd) stilstaat;
een matige conditie;
bij en na inspanning in warmte en/of zon;
bij lang (in dezelfde houding) staan.
De kans op een flauwte is ook groter bij:
een zouttekort;
slaapgebrek;
stress;
emoties;
pijn;
het zien van iets engs/heftigs (bijvoorbeeld bloed);
en het overslaan van het ontbijt.
Andere oorzaken
Een ‘normale’ flauwte (vasovagale collaps) kenmerkt zich door de slechts enkele seconden durende bewusteloosheid die vanzelf weer verdwijnt. Kom je niet vanzelf meer bij en duurt de bewusteloosheid langer dan een paar seconden? Heb je schuim op de mond, is er urineverlies of val je niet na maar tijdens de wandeling flauw? Raadpleeg dan een arts. Er kan sprake zijn van een hartaandoening, epilepsie, een suikertekort bij suikerziekte (diabetes) of een andere ziekte. Bij vragen of twijfels, raadpleeg altijd een arts!
Bronnen: Rodekruis.nl; Sportzorg.nl; Elkerliek.nl; Gezond wandelen. Praktisch handboek over de wandelsport.
Gezondheid
Gezondheid
Gezondheid
Gezondheid
Uitrusting