Direct naar de content Direct naar de hoofdnavigatie Direct naar de footer
Uitrusting

Boekentip: in het voetspoor van de eerste wereldwandelaars

Al wandelend kun je de hele wereld ontdekken. Tegenwoordig kiezen steeds meer mensen om te voet op reis te gaan. Dit wordt nu ‘slow travel’ genoemd. Die trage manier van reizen is zeker niet nieuw, zo blijkt uit het boek ‘Wereldwandelen! - De Nederlandse globetrottermanie, 1905-1935’ van Jan Berveling. Wandel.nl bladerde al door dit recent verschenen wandelboek.

Boekentip: in het voetspoor van de eerste wereldwandelaars
(Foto © Shutterstock)

In dit boek beschrijft de schrijver over een vergeten periode uit onze geschiedenis waarin honderden, zo niet duizenden, wandelaars de wereld in trokken. De verhalen van die wereldwandelaars en de tips doen jezelf ook verlangen om op avontuur te gaan. Dat kan met de drie tips voor de moderne globetrotter onderaan dit artikel.

Boekentip: in het voetspoor van de eerste wereldwandelaars
Boekcover 'Wereldwandelen (Foto © Jaco Berveling - Uitgeverij de Republiek)

De eerste globetrotters

Schrijver en wetenschapsjournalist Jan Berveling begint zijn boek niet voor niets met een verwijzing naar Jules Vernes Reis om de wereld in tachtig dagen. De verschijning van dat verhaal in 1873 maakte destijds veel los en liet zien welk avontuur wereldreizen met zich meebracht. Mede dankzij nieuwe vervoersmiddelen als de auto en de trein barstte eind negentiende eeuw een strijd los wie als snelste rond de aarde kon reizen. Tegelijkertijd ontstond vanaf 1900 ook een tegenbeweging die tot in de jaren dertig zou duren: jonge mannen die lopend de wereld in trokken.

Slow travel

Deze pioniers brachten het ‘slow travel’ al in de praktijk, schrijft Berveling in zijn voorwoord. “De wereldwandelaars kozen niet voor versnellen, maar voor vertragen. (…) Als je wandelt (of fietst) blijft de wereld groot. En als je er de tijd voor neemt, kun je toch heel wat van de wereld zien.” De ruim vijftig wandelaars die in het boek een gezicht krijgen, geven wat de auteur betreft ook een les voor deze tijd: om de wereld echt te verkennen heb je aan een paar wandelschoenen al genoeg. De globetrotters lieten vooral zien dat je extra kunt genieten van je tochten als je daar de tijd voor neemt.

De kenmerken

Voor zijn boek dook Berveling in allerlei archieven op zoek naar krantenartikelen, prentkaarten en andere bronnen van de wereldwandelaars. Door dat grondige onderzoek heeft hij een goed beeld gekregen van deze bijzondere groep avonturiers. De auteur ontdekte in dat bonte gezelschap een aantal interessante overeenkomsten. Ze hadden bijvoorbeeld geen geld voor dure vervoersmiddelen en trokken daarom wandelend de wereld rond. Inkomsten verdienden ze door onderweg prentkaarten te verkopen of door een weddenschap af te sluiten. Deze wandelaars waren vaak goed te herkennen, want ze kleedden zich opvallend met sjerpen en armbanden. Sommige wandelaars deden daar nog een schepje boven door in Volendammerkostuum of als fles te wandelen. In het boek zijn ook foto’s van die verschijningen opgenomen. De extra aandacht in de krant die hun doorkomst in een stad opleverde, gebruikten de wereldwandelaars handig om bijvoorbeeld kaarten te verkopen.

Van ‘Idealist’ tot ‘ontlopers’

In Wereldwandelen worden vijf typen wereldwandelaars beschreven. ‘De idealisten’ trokken de wereld over als overtuigd socialist, communist of anarchist op zoek naar gelijkgestemden. Daartegenover staan de ‘kunst- en klaplopers’ die het wel een gemakkelijk leventje vonden. De derde groep zijn de ‘(amateur) antropologen en publicisten’ die grote interesse in andere volken hadden en daar over wilden schrijven. De vierde groep zijn de ‘avonturiers’, die vooral spannende dingen en ontberingen wilden meemaken. Tot slot is de vijfde groep ook nog interessant: ‘de ontlopers van problemen’. Dit zijn werkloze mannen die verlaten waren door hun vrouw of uit handen wilden blijven van justitie en daarom maar de wijde wereld introkken.

Zelf op avontuur!

Van al deze type wereldwandelaars geeft Berveling in zijn rijke boek tal van voorbeelden met verhalen, foto’s én kaartjes van hun routes. Als lezer word je zo meegenomen in een lang vervlogen tijd. Daar krijg je vanzelf zin van om ook op avontuur te gaan. In het boek staan ook allerlei wandeltips, waardoor je geïnspireerd door de globetrotters ook bijzondere wandeltochten kunt gaan maken.

Op basis van het boek geven wij je drie avontuurlijke wandeltips.

Tip #1: De Italiaanse Amalfikust met de familie De Leeuw

Het waren zeker niet alleen eenzame mannen die op pad gingen. In april 1925 besloten Jan de Leeuw en zijn vrouw Suzanne Pool met hun twee zoons op pad te gaan door Europa. Onderweg werd nog een derde kind geboren. Ze bleven daardoor langer door Italië trekken, wat uiteraard geen straf is. In het boek geeft Berveling als tip om een stukje met ze mee te wandelen door een stadswandeling in Sorento te maken of langs de Amalfikust te lopen. Lees over de adembenemende vergezichten die je daar te zien krijgt.

Otdek de Amalfikust
Boekentip: in het voetspoor van de eerste wereldwandelaars
Prachtige uitzichten aan de Amalfikust (Foto © Shutterstock)
Boekentip: in het voetspoor van de eerste wereldwandelaars
The Overland Track - Cradle Mountain (Foto © Bjørn Christian Tørrissen - Wikipedia)

Tip #2: Door Australië met Antoon Krijnberg

Tijdens zijn wereldreis doet Antoon Krijnberg (1885-1923) rond 1915 Australië aan. Hij wandelde daar langs de zuidkust. Berveling geeft de wandelaar van nu daarom de tip om de ‘The Overland Track’ te doen, de beroemdste wandeltocht van Australië. Dit is een tocht van 80 kilometer door valleien en over rotsachtig gebied. Wil je meer weten hoe je Australië te voet kunt ontdekken? Lees dan dit artikel over wandelen in Australië.

Wandelen door Australië

Tip #3: Canada met de familie Hofman

De familie Hofman wandelde de hele wereld over in Volendammerkostuum, maar toen ze in de zomer van 1924 in Canada belandden nam de reislust langzaam af. Het beviel het gezin met vier kinderen zo goed dat ze besloten na hun reizen zich daar te vestigen. Dat werd uiteindelijk definitief eind jaren veertig met hun emigratie naar Calgary. Canada is voor de wandelaar een paradijs met de vele grote natuurreservaten. Lees meer over wandelen in Canada in dit artikel. 

Voor reis- en wandelfanaat Susan van Weperen was Canada ook een eindpunt van een bijzondere tocht. Zij liep de Pacific Crest Trail: in 4,5 maand wandelde ze van Mexico naar Canada. Lees over de ervaringen van deze moderne globetrotter in haar verslag. 

De Pacific Crest Trail
Boekentip: in het voetspoor van de eerste wereldwandelaars
Oneindige vergezichten in Canada (Foto © Shutterstock)
Boekentip: in het voetspoor van de eerste wereldwandelaars
Jaco Berveling en de Wandelaar des Vaderlands tijdens de boekpresentatie (Foto © Lana Witte de Wit)

Boekpresentatie

“Met een vlotte en zeer leesbare pen, schrijft Jaco Berveling over een stukje wandelgeschiedenis waarvan ik tot voor kort het bestaan niet wist. Een aanrader voor iedereen die van wandelen én geschiedenis houdt!”, die quote van Lana Witte-de Wit staat achter op het boek. Als Wandelaar des Vaderlands kreeg zij bij de boekpresentatie op 26 oktober het eerste exemplaar overhandigd door Jaco Berveling. Voor dat boekfeestje was nog een bijzondere gast uitgenodigd: Ellen, de dochter van de Rotterdamse wereldwandelaars Gijs Kriesz (1881-1956). Door haar aanwezigheid kwam de geschiedenis uit het boek nog dichterbij.

Boekinfo:

  • Titel: Wereldwandelen! De Nederlandse globetrottermanie, 1905-1935
  • Auteur(s): Jaco Berveling
  • Aantal pagina’s: 302
  • Uitgever: Uitgeverij de Republiek (2024)
  • ISBN: 9789086050345
  • Prijs: 24,95

Winactie

Maak kans op 1 van de 3 exemplaren van het boek 'Wereldwandelen' van Jaco Berveling. In onze nieuwste editie van het magazine Wandel.nl (2024-4) zie je hoe je meedoet aan deze winactie. 

Bestel het magazine hier