Wandelen in de hitte: pas op voor warmtebevanging

Je bent aan het wandelen. Het is warm, je zweet, je drankjes zijn op. Je krijgt het steeds warmer en voelt je niet lekker. Maar… je laat je niet kennen en wandelt door… Niet verstandig! Je kunt weleens last hebben van warmtebevanging. Ook wel hyperthermie of heat exhaustion genoemd. Dit is een levensbedreigende situatie waarin iemands lichaamstemperatuur dusdanig hoog is en het vochtverlies dusdanig groot dat er blijvende schade aan het zenuwstelsel en inwendige organen kan ontstaan. Hyperthermie kan zelfs tot de dood leiden! Als jij je (na een tijd) in de zon extreem slap, moe, misselijk of duizelig voelt en als je overmatig zweet en/of een verhoogde hartslag hebt, kan dat duiden op een zonnesteek. Het lichaam is oververhit en kan door uitdroging (te lage vochtinname) de warmte niet meer afstoten. Duurt die situatie te lang, dan kun je hyperthermie krijgen.

Als het lichaam niet kan afkoelen door een te hoge lichaamstemperatuur en een te laag vochtgehalte in het lichaam, zal het lichaam minder bloed naar de huid sturen (waarmee het lichaam normaliter kan afkoelen) en meer bloed naar de hersenen en vitale organen. De hersenen en vitale organen hebben we immers nodig om te overleven. De lichaamstemperatuur daalt daardoor echter niet meer en neemt alleen maar toe, soms tot levensbedreigende hoogtes (> 40 graden Celsius). Bovendien neemt de hoeveelheid bloed af door overmatig zweten en het vochttekort, waardoor er uiteindelijk ook niet meer genoeg bloed naar de vitale organen gaat. Als er niet wordt ingegrepen, ontstaat er blijvende schade aan de organen en het zenuwstelstel en kan iemand zelfs overlijden!

In de tweede, ernstiger, fase kun je naast bovengenoemde klachten een nog hogere lichaamstemperatuur (>40 graden Celsius) krijgen, een lage bloeddruk hebben, verward zijn, buiten bewustzijn raken en epileptische aanvallen krijgen.

Hyperthermie is levensbedreigend! Bel daarom direct een ambulance en begin de persoon te koelen. Dit kan door ijszakken in de liezen, oksels en hals te leggen. Leg de persoon hierbij uit de zon. Is het slachtoffer (bijna) buiten bewustzijn, geef hem dan geen drinken om verstikking te voorkomen.

De volgende tips kunnen helpen hitteaandoeningen zoals hyperthermie te voorkomen:

• Blijf op het heetst van de dag uit de zon;
• Bescherm (vooral) de nek en het hoofd tegen de zon met een petje en een doek over de nek;
• Draag witte kleding, zodat het zonlicht weerkaatst wordt;
• Draag ademende kleding, zodat warmte kan worden afgestoten;
• Drink ongeveer een liter water per uur (drink zeker geen alcohol, dit droogt het lichaam uit!);
• Voorkom een zouttekort. Als het lichaam te weinig zout heeft, kan het moeilijk vocht vasthouden, wat weer leidt tot een vochttekort. Vul zoutverlies aan door bijvoorbeeld gebruik te maken van een sportdrank (met natrium), of door zoute voedingsmiddelen als bouillon en zoute crackers te gebruiken of voeg extra zout toe aan je maaltijd. Gebruik geen zouttabletten!

En bovenal: luister naar je lichaam. Ga uit de zon en stop met wandelen als je je niet lekker voelt en/of symptomen vertoont die duiden op hyperthermie.

Bronnen: Sport.nl; Sportzorg.nl; Gezond wandelen. Praktisch handboek over de wandelsport.