Kijk jij wel eens naar de lucht tijdens je wandeling? Wolken kunnen je veel vertellen aan de hand van hun kleur of vorm. Maar wat vertellen de wolken je precies? Wandel.nl ging op onderzoek uit.
Laten we eerst even teruggaan naar onze aardrijkskundelessen. Want hoe ontstaat een wolk ook alweer? Wolken ontstaan doordat de zon het aardoppervlak opwarmt. Water verdampt en stijgt naar boven. Door de lagere temperaturen hoger in de atmosfeer condenseert de waterdamp en ontstaat er een wolk. Wolken bestaan uit microscopisch kleine waterdruppeltjes of ijskristallen.
Er bestaan veel verschillende soorten wolken met elk hun eigen naam. Deze wolken kan je ‘lezen’ om er achter te komen wat voor weer het wordt. Wandel.nl heeft zeven wolkensoorten uitgezocht die je kunnen helpen om het weer te voorspellen.
Cirrus (sluierbewolking)
Cirruswolken bevinden zich erg hoog in de atmosfeer. Vaak op zo’n 6 tot 12 kilometer hoogte. Deze wolken bestaan voornamelijk uit ijskristallen omdat het een stuk kouder is zo hoog in de lucht. Ze zien er soms uit als windveren of sluierwolken, zo dun dat ze het zonlicht nog doorlaten. De wolken hebben een draderige structuur en kunnen zich ook rangschikken in kleinere of grotere plukken of smalle banden. Cirruswolken komen alleen voor bij mooi weer en zijn dus geen voorbode van regen*. Dit zijn ook die mooie wolken die bij zonsopgang en zonsondergang oranje en rood kleuren
Cirrostratus
Cirrostratuswolken zijn ook hoge gesluierde wolken en behoren ook tot de Cirruswolken. Ze kunnen eruit zien als een transparant deken hoog in de lucht. De wolken laten zonlicht gemakkelijk door. Interessant aan de cirrostratuswolken is dat er een kring rond de zon kan verschijnen, dit noemen we een ‘halo’. Een oud gezegde over een halo luidt: een kring om de zon geeft regen in je ton. Echter hoeft dit niet altijd het geval te zijn, dus een halo is dus niet de meest betrouwbare weersvoorspeller. Het langzaam verdwijnen van de zon of kring is vaak wel een voorbode van slecht weer.
Cumulus (schapenwolkjes)
De vertaling van cumulus is stapelwolk. Deze schaapachtige witte wolken ontwikkelen zich naar boven. De wolken kunnen zich op verschillende hoogtes in de lucht bevinden. Het zijn meestal afzonderlijke wolken met een platte onderkant en naar boven een bloemkoolachtig uiterlijk. Ze kunnen in alle vormen en maten voorkomen: klein, middelgroot en groot. De wolken hangen altijd op dezelfde hoogte, dit is de hoogte waarop de lucht het dauwpunt heeft bereikt. Cumuluswolken brengen zelden regen met zich mee. Let wel op: begint een wolk hard naar boven te groeien, dan kan dit een voorbode zijn van slecht weer. De wolk kan zich dan uitbreiden tot een cumulonimbus, een donderwolk.
Cumulonimbus (donderwolk)
Een cumulonimbus, ook wel donderwolk genoemd, is meestal een voorbode van onweer. Dit soort wolken zijn verantwoordelijk voor enorme stortbuien waarbij je haast moet maken om ergens te kunnen schuilen. Je herkent de wolk aan de enorme groei naar boven, de wolken beginnen laag en groeien uit tot grote hoogte. Het is slim om tijdens je wandeling dit soort wolken goed in de gaten te houden, de wolk vormt zich in amper 30 minuten. Waarna de regen met bakken uit de hemel komt vallen.
Stratus (mist)
Stratuswolken zijn laaghangende grijze egale wolken, deze wolken bedekken vaak de volledige hemel. Wanneer stratusbewolking lager boven de grond hangt, ontstaan er mistbanken. Stratuswolken zijn dunne wolken. Hoewel het weer er vrij somber uitziet, gaan deze wolken vaak niet gepaard met regen. In het slechtste geval heb je last van een beetje motregen. Je hebt vast wel een keer in de bergen gewandeld op een mistige dag, dan wandel je vaak door stratusbewolking.
Altostratus & Nimbostratus (regenwolken)
Dit type bewolking is heel bekend in Nederland. De wolken brengen je niets meer dan regen. Altostratus ontstaat wanneer warme lucht over zwaardere koude lucht heen schuift. Op die grens condenseert waterdamp tot ijskristallen en dit vormt zich tot sombere, grijze gelaagde bewolking. Er valt eigenlijk altijd neerslag uit, maar deze neerslag bereikt niet altijd de aarde. Dit zie je terug aan de strepen die onder de wolk hangen. Wordt de bewolking dikker, dan is de kans groot dat het binnen een uur gaat regenen. De wolk ontwikkelt zich dan naar een nimbostratuswolk. Houd je regenjas of poncho dan dus maar paraat.
*Lezersreactie van Bart de Haas uit Canada (mei 2023): “Cirrus kan een voorbode zijn van een lagedrukgebied (cirrus-cirrostratus-altostratus-nimbostratus). Ook de kleuren geven aan dat er stofdeeltjes in de lucht hangen, wat ook neerslag kan veroorzaken, waaronder storm. De halo in Cirrostratus (‘kring om de zon, regen in de ton’) is voor 80% een aanwijzing voor regen. Er vallen veel slachtoffers door verkeerde weersinformatie of slechte weersvoorspellingen of gebrek aan navigatiekennis. Ik heb jarenlang lesgegeven in navigatie en weerkunde aan reisgidsen en Wilderness Guides, juist omdat er met geen of weinig kennis gevaarlijke situaties ontstaan, vooral in afgelegen en bergachtige gebieden. U zult versteld staan hoe vaak het misgaat.”
Route
Route
Uitrusting