In welke natuurgebieden in Nederland moet je gaan wandelen als je grote grazers wilt zien? We zetten een aantal gebieden voor je op een rij. Met tot slot een paar tips voor een veilige ontmoeting met deze grote dieren.
Terwijl je over een bospad loopt, hoor je plots krakende takken. Vanuit de verte kijken twee bruine ogen achter een weelderige rode haardos en onder een stel grote horens je nieuwsgierig aan. Het is een Schotse hooglander. Hij buigt zich snel weer naar de grond om een paar jonge twijgen uit de grond te trekken.
Schotse hooglanders, wisenten, konikpaarden: sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw worden ze steeds vaker ingezet om de natuur te begrazen. Ze zorgen ervoor dat natuurgebieden, bijvoorbeeld heidevelden, niet dichtgroeien met struiken en grassen. In welke gebieden moet je zijn als je deze imposante dieren tijdens je wandeling wilt zien? We zetten een aantal gebieden op een rij.
Op het Zuid-Hollandse Goeree-Overflakkee liggen de Slikken van Flakkee. Dit natuurgebied bestaat uit drooggevallen grond en uit ondiep water. Er leeft hier het hele jaar door een kudde van vijftig fjordenpaarden met zo'n dertig veulens. Aan de zuidkant van het gebied grazen ongeveer 150 heckrunderen. Ze danken hun naam aan de Duitse gebroeders Heck, die in hun pogingen om de oeros te herscheppen in de vorige eeuw het heckrund fokten. De zwart-bruine runderen wegen tussen de 600 en 900 kilo. Blijf dus op een afstand van deze kolossen.
In 2007 had de Kraansvlakte, onderdeel van Nationaal Park Zuid-Kennemerland, een primeur. Dit was het eerste gebied in Nederland waar wisenten werden uitgezet. Wisenten kwamen tot het jaar 400 in Europa voor, maar stierven vervolgens uit. In de duinen van Zuid-Kennemerland zijn de dieren nu weer te zien. Dit kan onder meer vanaf een uitzichtpunt, maar ook op een speciale wandelroute. Het drie kilometer lange Wisentenpad gaat door het leefgebied van de dieren. Je herkent wisenten aan hun dikke bruine vacht, korte horens en (relatief dan) slanke bouw. In Nationaal Park Zuid-Kennemerland kun je maar liefst vier soorten grote grazers tegenkomen, want ook konikpaarden, Schotse hooglanders en damherten begrazen het gebied. Op deze site vind je meer informatie over de wisenten op de Kraansvlakte.
De Maashorst wordt ook wel ‘het oergebied van Brabant’ genoemd. Er is bos, heide, stuifzand en hier leven drie oerbewoners: de wisent, de tauros en de exmoorpony. De wisent leefde tweeduizend jaar geleden al in Nederland en is nu weer terug. De tauros leeft sinds 2016 in De Maashorst. Dit sterke dier heeft een korte glanzende zwart-bruine vacht. De exmoorpony is een afstammeling van het Europese wilde paard. De dieren leven in kuddes, dus met wat geluk kom je de kudde tijdens je wandeling tegen.
Ben je op vakantie bij Nationaal Park Veluwezoom en zoek je een ansichtkaart, dan heb je grote kans dat er paarse heide met een Schotse hooglander of IJslands paard op staat. De IJslandse paarden begrazen de heuvels van de Posbank. In het voorjaar heb je kans om veulens te zien. Ook de Schotse hooglanders zorgen ervoor dat de Veluwezoom een open gebied blijft. Zij hebben hier een groot leefgebied tot hun beschikking. Goed startpunt van een mooie wandeling naar de grazers is Bezoekerscentrum Veluwezoom in Rheden.
Nationaal Park Lauwersmeer was ooit de bodem van de zee. In 1969 werd de zeearm, uit angst voor overstromingen, afgesloten. Er ontstond een nieuw zoetwatergebied. Belangrijk kenmerk van het nationaal park is het open landschap en de afwisselende natuur. De Schotse hooglanders en konikpaarden hebben hier een belangrijk aandeel in. Met name in de Kollumerwaard en op de Zoutkamperplaat kun je de dieren tegenkomen. Aanrader is daarom de zes kilometer lange Wandelroute Kollumerwaard, vanaf de parkeerplaats Kwelderweg oost.
Houtwiel is een moerasgebied in Noord-Friesland, of eigenlijk Noard-Fryslân. Afgelopen voorjaar zijn er 18 Schotse hooglanders en 7 Exmoorpony’s in dit natuurgebied uitgezet. De hooglanders begrazen vooral de natte delen van het gebied, terwijl de pony’s vooral op de hogere delen grazen. Uiteindelijk moet dit voor meer variatie in plantensoorten in het gebied gaan zorgen. Loop je de Wandelroute Houtwiel van 5 kilometer, dan heb je een goede kans de grazers aan het werk te zien.
De grote grazers in de Oostvaardersplassen waren begin 2018 volop in het nieuws. De grote sterfte onder de dieren, als gevolg van een gebrek aan voedsel, leidde tot veel protest. Er ontstond een discussie over het natuurbeheer in het gebied. Uiteindelijk werd besloten dat het aantal grazers in de Oostvaardersplassen drastisch zou worden verminderd. In het gebied leven heckrunderen, konikpaarden en edelherten. Er gaan diverse wandelroutes door de gebieden waar deze grazers leven. In de winter zijn de Oostvaardersplassen beperkt toegankelijk voor publiek.
Op een steenworp afstand van Rotterdam ligt het Zuid-Hollandse eiland Tiengemeten. Dit is een nieuw natuurgebied, want tot tien jaar geleden was Tiengemeten een landbouwgebied. In 2007 werd gestart met de omvorming tot een natuureiland. Het eiland bestaat nu onder meer uit open moerassen, slikken en ruige graslanden. De ruim 100 Schotse hooglanders zorgen ervoor dat het landschap afwisselend blijft. Zeker op een warme dag kun je de grazers misschien wel zien pootje baden.
Het Witte Veen is een bos- en heidegebied bij Haaksbergen, vlakbij de Duitse grens. Je wandelt door bossen, over heidevelden en veen en langs poelen. Door het gebied ging vroeger een bekende smokkelroute. Smokkelaars probeerden door het gebied de grens tussen Nederland en Duitsland over te steken. Op de hei van Het Witte Veen lopen ongeveer vijftig Schotse hooglanders. Deze natuurlijke grasmaaiers zorgen ervoor dat het gebied open blijft en daarmee een geschikt leefgebied blijft voor allerlei soorten vlinders, insecten en vogels.
Grote grazers, zoals Schotse hooglanders en heckrunderen, zijn imposante verschijningen. Niet voor niets staan er bij het binnentreden van gebieden met grote grazers waarschuwingsborden. Houd je daarom altijd aan de volgende regels als je grote grazers tegenkomt tijdens je wandeling:
Bekijk de grazers van een afstand en kom niet te dichtbij. De dieren kunnen dit als bedreigend ervaren en hun horens (runderen) of hoeven (paarden) gebruiken. Houd een minimale afstand van 25 meter aan. Doorkruis een kudde niet, maar loop er met een boog omheen. Kom je toch te dichtbij, loop dan rustig terug (ga niet rennen). Wees extra voorzichtig als de dieren kalveren of veulens hebben, want dan zijn de moederdieren extra waakzaam. Ze willen dan geen mensen in hun buurt hebben.
Met name Schotse hooglanders zien er aaibaar uit met hun weelderige vacht. Raak grote grazers echter niet aan, het zijn in het wild levende dieren en geen huisdieren.
Door te schreeuwen of snelle bewegingen te maken, kun je de dieren laten schrikken. Het dier zal zich vervolgens willen verdedigen. Beweeg je daarom altijd rustig in de buurt van grote grazers.
Houd je hond altijd aangelijnd als je in een gebied met grazers loopt. Dit is prettiger voor de grazers, maar ook voor je hond. In sommige gebieden zijn honden zelfs helemaal niet toegestaan. Zoek voordat je naar een gebied met grazers gaat daarom altijd even uit of honden er zijn toegestaan.
Geef de dieren geen voedsel. Door ze te voeren, zullen ze steeds vaker op mensen afkomen. Bovendien is menselijk voedsel niet geschikt voor de dieren.
In diverse natuurgebieden in Nederland kun je grote grazers als taurossen en Schotse hooglanders teg...
Oeroude beesten, onderhouder van onze natuurgebieden en producent van pannenkoekenkeutels. Vandaag v...
Wilde zwijnen, reeën, een vos. Met wat geluk kun je deze dieren tegenkomen tijdens je wandeling. Wan...
Voor de ‘big five’ hoef je niet helemaal naar Afrika. Je vindt ze ook op de Veluwe. Hier lees je wel...
Vossen zijn dieren die al eeuwen tot onze verbeelding spreken. Ze zijn hoofdpersoon in diverse verha...
De das laat zich zelden zien. Hoe weet je dat je in een gebied wandelt waar dassen leven? Wandel.nl ...