Het jaar 1672 staat in de geschiedenis bekend als het Rampjaar. De Nederlandse Republiek werd van alle kanten bedreigd door vijanden. Er vond dat jaar een hevige strijd plaats: van Groningen tot Maastricht en van de Noordzee in het westen tot de grens in het oosten. 350 jaar later kun je tijdens een wandeling nog steeds sporen van het Rampjaar tegenkomen.
In 1672, precies 350 jaar geleden, was het voortbestaan van de Republiek in gevaar. Van alle kanten vielen vijanden binnen, die het hadden gemunt op de kleine maar rijke Republiek. Ons land werd aangevallen door de Franse koning Lodewijk XIV, door twee Duitse vorsten en door de Engelse zeemacht. Er brak paniek uit onder de bevolking. ‘Het volk was redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos’, wordt op 1672 teruggeblikt. Het water bood echter hulp. Er werden waterlinies aangelegd, waardoor de opmars van de vijanden werd tegengehouden.
In 2022 vinden er door heel Nederland diverse activiteiten plaats ter herinnering aan het Rampjaar 1672. Ga voor meer informatie naar deze site. Maar ook op verschillende wandelroutes kun je de geschiedenis van Het Rampjaar beleven. We lichten hieronder een paar routes voor je uit.
Met man en macht probeerde de Republiek zich in 1672 te beschermen tegen onder meer de Franse troepen. Ter verdediging van Holland werd een waterlinie in werking gesteld. Grote gebieden werden onder water gezet, waardoor de doortocht van de vijanden moest worden gestaakt. In de zestiende eeuw was dit al een goede manier gebleken om vijanden tegen te houden. De waterlinie die in 1672 werd aangelegd liep van Muiden via Woerden naar Gorinchem. In december van 1672 bleek een waterlinie toch niet helemaal een ‘waterdicht’ systeem. Er trad vorst in, waardoor de ondergelopen stukken land bevroren. De Fransen konden zodoende het water oversteken en staken de plaatsen Bodegraven en Zwammerdam in brand. De dooi zorgde ervoor dat de Fransen zich uiteindelijk toch moeten terugtrekken.
Precies 350 jaar na het Rampjaar is het gebied waarin vroeger de Oude Hollandse Waterlinie lag een mooi wandelgebied. Er liggen diverse wandelroutes, die door polders, langs het water en door gezellige vestingsteden gaan. Bijvoorbeeld de Rampjaar Wandelroute van 21 kilometer, die begint en eindigt in Nieuwkoop en je langs elementen van de waterlinie brengt.
De Franse koning Lodewijk XIV had grote interesse in de machtige Republiek. Hij bedacht een plan om via een oversteek van de Rijn bij Lobith, in de Liemers, zijn veroveringstocht in te zetten. In de buurt van het toenmalige kasteel Tolhuis staken in juni 1672 enkele tienduizenden Franse soldaten de Rijn over. Friese soldaten probeerden de vijand bij Lobith tegen te houden, maar slaagden hier niet in. Er zouden 1500 Nederlanders bij de gevechten omkomen. Kasteel Tolhuis kwam er evenmin ongeschonden van af. Alleen het Schipperspoortje bleef staan, de rest van het grote kasteel brandde af.
Het Rijnweidepad, een Klompenpad van 11 kilometer, gaat langs het gebied waar Lodewijk met zijn soldaten de Rijn overstak. De route gaat langs de grens met Nederland, met uitzicht op de Elterberg. De route is in twee richtingen gemarkeerd met een blauwe klomp.
Lobith ligt op ’t Gelders Eiland. Hier liggen diverse wandelroutes die je onder meer door het gebied brengen waar Lodewijk de Rijn overstak. Je vindt de routes op deze pagina.
De moord op de gebroeders De Witt is één van de meest gedenkwaardige gebeurtenissen in de geschiedenisboeken. Een aanzienlijk deel van het volk in de Republiek wilde in 1672 een Oranje aan de macht, Willem III om precies te zijn. Raadspensionaris Johan de Witt was hier echter een groot tegenstander van. Toen de vijanden in het voorjaar van 1672 steeds verder de Republiek binnentrokken, werd het volk steeds bozer op De Witt. Zijn broer Cornelis werd er bovendien van beschuldigd een moordaanslag op Willem III te hebben beraamd. Hij zat hiervoor opgesloten bij de Gevangenpoort. Hij werd tot een levenslange verbanning veroordeeld. Toen zijn broer Johan hem uit de Gevangenpoort kwam ophalen, werden de twee door een woedende menigte aangevallen. Nadat ze waren vermoord werden hun lichamen aan een paal opgehangen en verminkt.
De Gevangenpoort ligt naast het Binnenhof. Onder meer deze Binnenhofwandeling van bijna 3 kilometer gaat langs de plaats waar de gebroeders De Witt werden vermoord. Wil je liever een grotere afstand wandelen, dan is er de NS-wandeling Den Haag. Deze route van 8 of 19 kilometer brengt je langs alle bekende bezienswaardigheden in Den Haag, waaronder het Binnenhof en de Gevangenpoort.
Op 20 juli 1672 kwamen de Franse troepen aan bij de stad Groningen. Toen de Groningers hoorden dat de Fransen in aantocht waren, zetten zij het gebied rond om de stad onder water. Delen tussen Groningen en Delfzijl en tussen Groningen en Zoutkamp (Reitdiep) kwamen onder water te staan. Ook vestingen en schansen werden in stelling gebracht om de Fransen tegen te houden. Uiteindelijk zagen de vijanden in dat het onmogelijk was om de stad te veroveren en keerden ze terug naar Overijssel. Het noorden van de Republiek bleef vrij van de bezetters. Het leidde tot de uitspraak: ‘Groningen constant, behout van ’t lant’.
Het Reitdiep wordt ook wel het oudste cultuurlandschap van Europa genoemd. Vanaf het Bezoekerscentrum Reitdiep start een wandelroute van 2,5 kilometer. Je wandelt door weilanden die soms drassig kunnen zijn (maar minder ‘nat’ dan ten tijde van het Rampjaar). Ook de 18 kilometer lange Groene Wissel Winsum gaat door het Reitdiepdal.
In november is het precies honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog eindigde. Nederland was i...
Op 4 en 5 mei staat Nederland jaarlijks stil bij de Tweede Wereldoorlog, en wij op Wandel.nl natuurl...
Nederland is nieuw werelderfgoed rijker: de Nieuwe Hollandse Waterlinie, de Koloniën van Weldadighei...
In Nederland liggen diverse wandelroutes waarop je meer te weten komt over het verleden. Van de Rome...
Treed in de voetsporen van de Romeinen op het Limespad.