Voor de ‘big five’ hoef je niet helemaal naar Afrika. Je vindt ze ook op de Veluwe. Hier lees je welke dieren tot de ‘big five’ van de Veluwe behoren en hoe je ze tijdens je wandeling kunt zien.
De Veluwe
De Veluwe is grotendeels gevormd in de voorlaatste ijstijd, zo’n 150.000 jaar geleden, toen het landijs stuwwallen vormde. Deze heuvels zijn nog goed zichtbaar in het landschap. Door erosie en afzetting van dekzanden in de daarop volgende ijstijd ontstonden er ingesleten dalen. Toen het klimaat warmer werd kregen bomen de kans om te groeien en zo was tot de Middeleeuwen de Veluwe bebost. Maar grootschalige boskap in de Middeleeuwen voor de ijzerindustrie en intensieve landbouw zorgden ervoor dat de wind vrij spel had op de arme zandgronden. Er ontstonden zandverstuivingen en stuifduinen. Door aanplant van bos voor houtproductie kennen we de Veluwe zoals deze nu is. Met heidevelden, zandverstuivingen, bos, vennen en kabbelende beken. De Veluwe kent geen duidelijke grenzen, maar ligt ingesloten tussen de Veluwerandmeren in het noorden, het IJsseldal in het oosten, de Nederrijn in het zuiden en de Gelderse Vallei in het westen. Nationaal Park De Hoge Veluwe omvat maar een twintigste deel van het gehele gebied. Er valt dus veel te ontdekken op de Veluwe. De Veluwe heeft zelfs haar eigen Big Five! Pak je verrekijker mee en wandel in stilte over de Veluwe voor de grootste kans om de dieren te spotten.
Welke dieren behoren tot de Big Five?
1. Edelhert
Het edelhert is de grootste hertachtige die we in Nederland kennen. Het gewei van het mannetje kan tot wel 12 kilo wegen. Ondanks hun grootte zijn ze niet makkelijk te spotten. Ze zijn behoorlijk schuw. Maar wie geduld heeft en ’s ochtends vroeg of tegen schemer op pad gaat loopt de grootste kans ze tegen te komen. En dan heb je vaak meteen een hele roedel hindes te pakken. Beste locatie: Nationaal Park De Hoge Veluwe
Edelherten
Wild zwijn met biggetjes
2. Wild zwijn
Terug van weggeweest is het wilde zwijn. Door overbejaging waren er niet veel zwijnen meer over, maar ze zijn weer in groten getale aanwezig op de Veluwe. Wilde zwijnen zijn met name ’s nachts actief en hun sporen zijn overduidelijk in het bos en langs de weg te zien. Ze wroeten de aarde overhoop op zoek naar eikels, kastanjes, wormen, larven, wortels en knollen. Ze zijn heel erg schuw en bij het minste geluid zijn ze al weg. Om ze te zien zul je vroeg uit de veren moeten en op zoek moeten gaan naar de meest rustige plekjes op de Veluwe. Beste locatie: bosrijk afgesloten natuurgebied, bijvoorbeeld Kroondomein Het Loo
3. Ree
De ree is in Nederland de meest voorkomende hertachtige. Toch is het nog niet zo makkelijk ze te spotten. Met hun bruine vacht zijn ze prima gecamoufleerd en zie je ze bijna niet als ze tussen het kreupelhout staan. Het best zichtbaar zijn ze als ze tegen schemer in open gebied, zoals weilanden, staan te grazen. Beste locatie: open gebied, zoals weilanden langs de bosrand.
Ree
Vos
4. Vos
Vossen zijn schemer- en nachtdieren en daarom lastig te spotten overdag. Maar als het een ijskoude winterdag is zijn ze ook overdag nog wel eens op zoek naar een maaltje. De vos is één van de weinige roofdieren die we in Nederland kennen. Zijn voedsel bestaat uit kleine en middelgrote prooidieren, zoals kevers, muizen en andere knaagdieren, konijnen, hazen, vogels en eieren, regenwormen en egels. Maar ook vruchten en bessen staan op het menu. Beste locatie: Nationaal Park De Hoge Veluwe
5. Schotse hooglander
De Schotse Hooglander is van origine een Schots runderras, maar ze doet het uitstekend op Nederlandse bodem. De roodbruine lange vacht en de wijd uitlopende hoorns zijn kenmerkend voor deze vriendelijke reus. Pas alleen op als er kalfjes rondlopen, de koeien zijn dan erg beschermend. De koeien en stieren zijn uit elkaar te houden door de stand van de hoorns. Bij de koeien staan de hoorns omhoog gericht, terwijl bij de stieren de hoorns naar voren gericht staan. De Schotse Hooglander wordt vaak ingezet als grazer in natuurgebieden om de heidevelden open te houden. Ze eten het gras tussen de heide en schuren jonge boompjes kapot. Beste locatie: Nationaal Park De Veluwezoom
Schotse hooglander
Dit zijn nog niet alle grotere wilde dieren die in Nederland voorkomen. In Nationaal Park De Hoge Veluwe kun je ook nog de moeflon tegenkomen. Dit is een wild schaap dat destijds in het gebied is uitgezet om open delen te begrazen. En met de komst van de wolf hebben we sinds een paar jaar nog een extra ‘groot dier’ in het wild. Ook dit dier is al op de Veluwe gesignaleerd. Geschat wordt dat er ongeveer 14 tot 20 wolven leven op de Veluwe. Sporen zijn gevonden op de Noord-Veluwe, maar deze zomer wist een wolf ook ‘in te breken’ in het Nationaal Park De Hoge Veluwe en doodde het dier daar meerdere moeflons.
Op zoek naar de Big Five
Je kunt natuurlijk zelf op zoek gaan naar de big five, maar er zijn ook speciale excursies. Je gaat dan met een boswachter op zoek naar wild. Deze weet precies op welke plekken je de grootste kans hebt om de dieren te zien. Bovendien kun je op plekken komen die normaal niet toegankelijk zijn. Onder meer Staatsbosbeheer biedt jaarlijks in het voorjaar en in de zomer de excursie ‘Op zoek naar de Grote Vijf’ aan. Kijk hiervoor op deze site. Ook op de Hoge Veluwe zijn er jaarlijks meerdere excursies naar de Big Five.
Regels
Houd je bij jouw ‘jacht’ op de Big Five aan de geldende regels in het bos: - Houd honden aangelijnd en ruim de drollen op; - Blijf op gepaste afstand van wilde dieren; - Blijf op de paden; - Voer het wild niet; - Het bos is niet toegankelijk tussen zonsondergang en zonsopkomst.
Route
Route
Route
Uitrusting
Uitrusting