Nederland kent meer dan 1000 molens, die verschillende functies vervulden. Van watermanagement tot het malen van graan en het zagen van hout. Wandel.nl zet de mooiste molenwandelingen voor je op een rijtje.
Molens zijn een belangrijk onderdeel van ons cultureel erfgoed. Ze staan symbool voor onze Nederlandse geschiedenis, innovatie en identiteit. Aangedreven door de wind zorgden ze ervoor dat we droge voeten hielden in de polder of dat er brood op de plank kwam. Niet voor niets trekken deze iconische staaltjes vakmanschap toeristen van over de hele wereld aan.
De Bonkmolen in Meerkerk staat pal aan het Merwedekanaal en zorgde er in vroeger tijden met vele andere watermolens voor dat polder Lakerveld bemalen werd. Na een grondige restauratie is het mogelijk om te logeren in deze wipmolen. Slaap in een bedstede, open 's ochtends de luiken en met een beetje geluk komt de molenaar langs om de molen in werking te zetten. De Bonkmolen is ook een fijne uitvalsbasis om er op uit te trekken. Via de Oude Zederik loop je naar de Zouweboezem en Polder Achthoven, een gebied waar watermolens een belangrijke rol speelden. Vanaf de Bonkmolen is de wandeling in totaal zo'n 16 kilometer.
Eén van de grootste toeristische trekpleisters van Nederland is misschien wel de Zaanse Schans. Deze Zaanse buurt is pas in 1963 opgericht en bestaat uit een verzameling van verplaatste rijksmonumentale houten gebouwen en industriemolens uit de Zaanstreek. Dit is later aangevuld met meerdere musea, horeca en winkeltjes. Vanaf parkeerplaats Kalverpolders starten diverse wandelroutes en een audiotour.
Van bemalen tot paling vissen, Hazerswoude-Dorp (Zuid-Holland)
De meeste mensen kennen molens als symbool voor bemaling van de Nederlandse polders en de strijd tegen het water. De Rietveldse molen, die gebouwd is in 1648, is zo'n voorbeeld. Deze achtkantige reus is een Rijksmonument en een mooi voorbeeld van historische waterbeheersing, in dit geval de Rietveldse polder. Hij pompte met een reusachtig scheprad het water de boezem in. Omdat de Rietveldse Vaart is afgedamd kan de molen niet meer daadwerkelijk uitmalen. Leuk weetje: de molen deed ook dienst als palingvanger. 's Nachts tijdens het bemalen kon de molenaar de paling zo uit het water vissen.
Nederlands bekendste molens, Kinderdijk (Zuid-Holland)
De molens die eeuwenlang strijd hebben geleverd en niet voor niets zijn uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed zijn de molens van Kinderdijk. Deze negentien molens zijn gebouwd rond 1740 en fungeren als waterbeheersysteem ter preventie van overstromingen in dit waterrijke gebied. De molens vormen samen met de waterlopen, dijken en sluizen het symbool van hoe Nederland leidend is in watermanagement. Het is prachtig om deze molens vanaf het water te bewonderen, maar ook te voet valt er enorm veel te ontdekken in dit poldergebied.
Een bezoek aan de oudste molen van Nederland mag in dit lijstje niet ontbreken. De Grafelijke Torenmolen staat in het Gelderse Zeddam en dateert uit 1450. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze molen een rijke historie heeft. Het is één van de oudste gemetselde molens van West-Europa en kwam in de Tweede Wereldoorlog van pas voor de Duitse Wehrmacht als uitkijkpost, maar diende ook als schuilkelder voor de lokale bevolking. Zeddam en omgeving lenen zich bij uitstek voor een mooie wandeling. Knoop wandelknooppunten aan elkaar en maak je eigen route of start bij TOP Tolhuis met één van de themaroutes.
Gelegen op een terp aan de Linge is korenmolen De Vlinder een opvallende verschijning. Spierwit steekt ze af tegen het landschap. Deze stellingmolen, herkenbaar aan de omloop om de molen, staat er pas sinds 1913, nadat haar voorgangers in vlammen zijn opgegaan. De Vlinder wordt door vrijwilligers in werking gehouden voor het malen van graan. Met een beetje geluk, en wind, kun je zaterdags een bezoekje brengen aan de molen. En anders is een wandeling in deze omgeving in het voorjaar als de bloesem bloeit zeker een aanrader!
’s Werelds grootste molens, Schiedam (Zuid-Holland)
Voor de grootste molens van de wereld moet je in Schiedam zijn. De kolossen tot wel 33 meter hoogte steken boven het stadje uit en dienden voor de jeneverproductie. Van de twintig molens zijn er nog vijf over en is er één herbouwd. In één van de molens tref je het jenevermuseum en kom je alles te weten over deze reuzen van molens. Met deze wandeling van ongeveer 2 kilometer kun je de molens uit verschillende hoeken boven de binnenstad van Schiedam zien uittorenen. Leuk voor de kinderen: er zijn drie verschillende opdrachtroutes waarbij je meer leert over de molens.
Aan de oever van het riviertje de Geeuw staat houtzaagmolen De Rat die nog volop in bedrijf is. Boomstammen drijven in het water, de wieken draaien, de geur van vers gezaagd hout hangt in de lucht. Het houtzagersambacht wordt al drie eeuwen uitgevoerd in deze molen. Maar deze molen heeft niet altijd in Friesland gestaan. De oorsprong van de molen ligt in de Zaanstreek, maar door de economische crisis in de negentiende eeuw werd de molen verkocht en verhuisde hij naar IJlst om daar opnieuw in productie genomen te worden. Ontdek De Rat en het elfstedenstadje IJlst met deze wandelroute van ongeveer drie kilometer.
Heb jij de route gelopen en kom je erachter dat de informatie op Wandel.nl niet klopt? Help ons en stuur een mailtje naar redactie@wandel.nl, dan passen wij het aan.
Route
Route
Route
Route
Route