Geen wandeling is hetzelfde, en dat geldt trouwens ook voor de wandelaar. Iedereen valt weer andere zaken op. Terwijl een plandelaar uitkijkt naar zaken die níet in de natuur horen, kijkt een wildplukker wat er op het bord kan. Op pad met gids Esther de Groot is niet alleen leerzaam, maar vooral heel erg lekker. Minder plandelen, meer plukken!
Eerst even dit... Plandelaars winnen in Nederland steeds meer en gelukkig ook een steeds schoner terrein. In deze serie volgen we Anton Damen, alias de Plandelman, op zijn missie om wandelaars bewust te maken van de afvalberg. Hij ontmoet maandelijks een wandelaar die op zijn of haar manier positief bijdraagt aan de wereld. Samen gaan ze plandelen!
Waarom zou je in hemelsnaam de gangen van een supermarkt afstruinen voor ingrediënten voor een salade, voor thee of garnering voor de soep als je die gewoon al onderweg kunt scoren? Dat is althans het geheim van de smid, of in dit geval de wildplukgids. Het is ook meteen dé top tip van Esther de Groot: zorg dat je standaard een zakje op zak hebt om al het lekkers wat je spontaan tegenkomt in op te slaan, dan hoef je er niet speciaal voor op uit. Nou ja, dat laatste doen we voor deze reportage dan toch.
Met een wandelende Wikipedia als Esther gaat er letterlijk en figuurlijk een wereld voor je open – terwijl ik toch werkelijk meende dit Utrechtse Beatrixpark op mijn duimpje te kennen. Terwijl we om een van de oude forten zwerven wijst Esther in de berm de ene na de andere plant en bloem aan, gevolgd door de wetenschappelijke naam. Niet om de kennis te etaleren, maar omdat die naam vaak al wat zegt over het voorkomen of gebruik van die plant. De Plantago lanceolata bijvoorbeeld: lansvormig, zoals het blad van de smalle weegbree inderdaad oogt. Esther plukt er voorzichtig een paar kleine, jonge blaadjes vanaf – want hoe groter en ouder, des te bitterder. De kleine en jonge bladeren doen het goed in de maaltijdsalade maar er zijn ook andere toepassingen. “Het heeft een beetje een championsmaak, en daarmee kan het ook prima in de soep”. Bovendien is het een effectief medicijn tegen insectenbeten of als je bent gestoken door een brandnetel. Het beste is dan om het blad een beetje te kauwen en met speeksel te vermengen, maar simpelweg het blad kneuzen tot de sappen vrijkomen kan ook, vertelt Esther.
En Esther vertelt veel, heel veel. Al die doodnormale planten blijken dubbelrollen te kunnen spelen waar ik het bestaan niet van vermoedde. Wist ik bijvoorbeeld dat je van de Paardenbloem - Taraxacum officinale- ook koffie kon zetten? Soort van: de gekookte wortel levert een koffiesurrogaat op, iets wat nog op Esthers todo-lijst prijkt. Maar de bladeren en de bloemen zijn gewoon direct eetbaar. “De gele bloemen zijn prachtig als garnering in je soep, en als de bloemen nog niet zijn uitgekomen kun je van de knopjes valse kappertjes maken.” Maar voor nu houdt Esther het bij een paar blaadjes waarvan ze straks een kruidenboter maakt. “Paardenbloem is door de vitamines en mineralen supergezond en ook een echte fat burner, omdat chlorogeenzuur en inuline de spijsvertering stimuleren.”
Jawel, voor superfood hoef je helemaal niet over de landgrenzen te shoppen. “Waarom zou je chiazaad helemaal uit Zuid-Amerika importeren als iets vergelijkbaars gewoon om de hoek groeit?” Ze blijkt op de ordinaire brandnetel (Urtica dioica) te doelen. Werkelijk? Werkelijk. “Brandnetelzaadjes zitten bomvol vitaminen en mineralen. Ik leg er zelf een voorraadje van aan om in de koude, donkere wintermaanden de vitamineboost te krijgen. Een theelepeltje in de havermout in de ochtend doet wonderen. Maar overdrijf niet en neem er niet te veel van, want sommige mensen zijn er allergisch voor.”
En dat is meteen ook een goede les: steek niet zomaar alles in je mond of in je salade, maar wéét wat je eet. Maar hoe moet dat als ik de volgende keer zonder wildplukgids op stap ga? Esther raadt de gratis app Obsidentify aan en drukt me op het hart om een beetje duurzaam te plukken. Niet te inhalig oogsten dus en het liefst de wortels intact laten. En verder is het natuurlijk helemaal leuk om de literatuur of het internet in te duiken op zoek naar toepassingen. Dat doet Esther nog steeds, en zo begon het ook voor haar, een paar jaar terug in de lockdown, toen ze via een social media op het wildplukspoor werd gezet. Nu inspireert ze op haar beurt anderen op Instagram, met als bijkomend voordeel dat mensen haar zo op het spoor komen en als gids boeken voor bijvoorbeeld team- en familieuitjes, of als vrijgezellenfeestactiviteit. “Ik leer nog steeds bij en het is ook een kwestie van experimenteren en gewoon doen. Als afgestudeerd bioloog had ik natuurlijk wel een voorsprong, maar als wildplukker ben ik echt een autodidact.”
Het stadspark ligt er prachtig bij, en de zwerfafvalbuit valt dan ook vies (of eigenlijk totaal niet vies) tegen. Maar de andere oogst is des te mooier. Esther stuurt me er nog even voor een boodschap op uit (voor Rode klaver, Trifolium pratense) en tovert daarna uit haar rugzak een mesje en snijplankje tevoorschijn om de vers geplukte kost te versnipperen en door de kruidenboter te mengen. Smeren op een broodje, glaasje lindenbloemsemsiroop -uiteraard ook zelf geplukt en gemaakt- erbij en: proost!
Als ik uitgegeten ben vraag ik me af wildplukken ook een manier is om op boodschappen te besparen. “Niet echt,” bekent Esther, “je moet het eerder zien als een verrijking op je eten.” En niet alleen op culinair vlak. “Het toffe aan wildplukken is dat je daarmee je ogen opent van wat er allemaal groeit en bloeit en waar je daarvoor elke dag straal aan voorbijliep. Zodra mensen dat eenmaal zien en gaan waarderen, gaan ze vanzelf beter voor de natuur zorgen.” Wat een heerlijk effect!
Ester de Groot heeft een eigen website: estherdegroot.com en geeft ook veel pluktips op haar Instagram wildplukken_met_es
Zwerfafval is overal, zelfs in de ruimte. Helaas zit een trip met een raket er niet in voor Plandelm...
Eindhoven de gekste? Zo mag je Eindhoven wel noemen van Gina Makken, als het ook maar ‘Eindhoven de ...
Verrassing: De Schilderwijk blijkt niet exclusief een Haags fenomeen. Die uit Venlo komt uit de koke...
Hij werd al uitgeroepen tot groenste vrijwilliger van Rotterdam en zorgt ervoor dat de Rotterdamse s...
Als De Boswachter met Lippenstift en de Plandelman er samen op uit trekken, is hun blik gericht op d...
Waar rook is, zijn peuken. Heel veel peuken, en helaas belanden veel daarvan op de grond en in de na...