Anton Damen, beter bekend als de Plandelman, gaat voor ons iedere maand op pad met een plandelaar. Dit keer met Martijn, die behalve rotzooi ook data plandelt van de oevers van de rivier.
Martijn
Door Anton Damen
Martijn is een echt buitenmens. Trekt er graag in het weekend op uit, genietend van de natuur. Maar níet genietend van aangespoelde koffiecups, wattenstaafjes, maandverband, piepschuim en andere zooi. En dat ligt wel op de oever van de Waal, wat een beetje 'zijn' rivier is. Dat zit zo: Martijn is een van de achthonderd vrijwilligers van het Schone Rivieren-project. Elk voor- en najaar ruimen zij een stuk van honderd meter breed aan de oevers van een van Nederlandse rivieren op én brengen hun vondsten nauwgezet in kaart. Daarom is Martijn gewapend met een klembord, pen, papier en de speciale Litterati-app. "Want opruimen is hartstikke mooi natuurlijk, maar het voelt soms ook als dweilen met de kraan open. Door vast te leggen wat er ligt, kijken wij of we de bronnen kunnen identificeren. Dat is nodig, want we zijn helaas het afvoerputje van Europa", vertelt hij.
'De oceaan begint hier'
Het leeuwendeel van wat Martijn en zijn collega-vrijwilligers van de kant vissen, is plastic. Vaak ondefinieerbaar, maar niet altijd. Hier een Dolce Gusto-cupje, daar een wattenstaafje. "Het zou huishoudelijk afval van de binnenvaart kunnen zijn", peinst Martijn. Maar er is nog een mogelijkheid hoe die vochtige doekjes hier in Ochten en Dodewaard zijn aan komen drijven. "Via het rioolputje, bij zware regenval bijvoorbeeld. Het is niet voor niks dat bij Belgische afvoerputjes de campagnetekst staat 'de oceaan begint hier'. Dat kunnen ze wat mij betreft ook op de tegelvloer van de wc-pot kalken."
Plasticvrije rivierdelta
Na het nodige geturf en gefotografeer kan Martijn huiswaarts, een volle vuilniszak over zijn schouder torsend. Het is een afscheid, want volgend jaar verruilt hij dit stukkie Waal in voor de Lek, net iets dichter bij huis. De grote rivieren -Maas, Waal, Rijn, IJssel- staan al aardig op de Schone Rivieren-kaart. Maar hoe zit het bijvoorbeeld met de Ee, de Aa en de Dommel, die watertjes die je eigenlijk alleen van kruiswoordpuzzels kent? "Met genoeg citizen scientists verwacht ik dat die ook aan de beurt komen. Het doel van de organisatie is namelijk om in 2030 een plasticvrije rivierdelta te hebben." Prachtige ambitie, maar voor nu zit het registreer- en opruimwerk er weer even op. Huiswaarts, voor een lekker warme kop soep. Geen plasticsoep, maar tomatensoep!
